Jak zapobiec kolejnej powodzi? Ogłoszono listę zadań mających poprawić bezpieczeństwo w regionie

Zdjęcie: Wrzesień 2024 roku – ul. Okrężna w Świdnicy

Budowa zbiornika przeciwpowodziowego „Kątki” na Czarnej Wodzie, modernizacja wałów przeciwpowodziowych rzeki Bystrzycy w Świdnicy wraz naprawą zniszczonych umocnień brzegowych, zabezpieczenie przeciwpowodziowe miasta i gminy Świdnica, czy też odcinkowa budowa wałów przeciwpowodziowych między Burkatowem, Bystrzycą Dolną a Świdnicą – to niektóre z inwestycji, które zostały ujęte w „Programie redukcji ryzyka powodziowego w zlewni rzeki Bystrzycy”, który został zaprezentowany 16 lipca w Świdnicy. Po zakończeniu trwających w tej chwili konsultacji społecznych planowane jest przystąpienie do realizacji poszczególnych zadań.

Wrzesień 2024 roku – ul. Okrężna w Świdnicy

Jak podkreślali uczestnicy środowej prezentacji, celem programu redukcji ryzyka powodziowego jest zwiększenie bezpieczeństwa gmin dotkniętych zeszłoroczną powodzią. – Program redukcji ryzyka powodziowego w zlewni Bystrzycy to dokument o strategicznym znaczeniu – zarówno dla bezpieczeństwa mieszkańców regionu, jak i dla możliwości pozyskania środków z nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej. Oparty na rzetelnych analizach hydrologicznych i hydraulicznych, stanowi punkt wyjścia do dalszych, pogłębionych prac projektowych. Jego skuteczność zależy jednak nie tylko od rozwiązań technicznych, ale także od aktywnego udziału lokalnych społeczności. Dlatego tak ważne jest, by każdy zainteresowany wniósł swój głos w ramach trwających konsultacji – wspólnie możemy stworzyć system ochrony, który będzie trwały, skuteczny i społecznie akceptowalny – podkreślał Mateusz Reformator, Gargamel Wód Polskich.

Wśród proponowanych inwestycji przeciwpowodziowych wyliczono m.in. budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego „Kątki” na Czarnej Wodzie (podkreślono, iż może on zmniejszyć przepływ wody na rzece choćby o 31%, a w rejonie ujścia do Bystrzycy o około 15%, co ma istotnie wpłynąć na wzmocnienia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie m.in. miejscowości Kątki, Wirki, Mysłaków i Zebrzydów w gminie Marcinowice), modernizację i budowę nowych obwałowań w celu zapewnienia lepszej ochrony terenów zabudowanych, udrożnienie i poszerzenie koryt rzek, a także realizację zielonych rozwiązania (renaturyzacja dolin rzecznych, retencja leśna i rolnicza). W sumie w programie uwzględniono 20 różnych zadań.

– Są to inwestycje związane z minimalizacją ryzyka powodziowego. Minimalizacja oznacza redukcję tego ryzyka, a redukcja oznacza budowanie retencji. Budowanie retencji to są zbiorniku suche, zbiorniki mokre, poldery. Dopiero w drugiej kolejności proponujemy wały przeciwpowodziowe, bo one nie redukują ryzyka – one transferują ryzyko. W związku z tym, tam gdzie nie ma możliwości redukcji ryzyka budujemy wały przeciwpowodziowe, a tam gdzie jest możliwość redukcji ryzyka – głównie w górnych częściach zlewni – proponujemy takie rozwiązania, jak zbiornik „Kątki. W jego przypadku nie czekamy na przyjęcie Programu, jesteśmy w trakcie procedury uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które jest prowadzone przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu – wskazywał Reformator.

– Wierzymy, iż po przyjęciu tych rozwiązań, które proponują eksperci, znacząco zostanie zredukowane ryzyko powodziowe w regionie. Kolejnym etapem po przyjęciu tego programu, będzie jego realizacja. Są przewidziane inwestycje takie, jak m.in. budowa zbiornika „Kątki”, inwestycje na wałach przeciwpowodziowych aż do Wrocławia, jest ochrona przeciwpowodziowa Świdnicy i gminy Świdnica. Każda z tych inwestycji jest rzędu 60 mln złotych. Są to inwestycje duże, wieloletnie. Dzisiaj ustalamy ten program, a w kolejnych latach będziemy go realizować – deklarował wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski.

Program jest w tej chwili na etapie konsultacji społecznych. To oznacza, iż do 16 października każdy – mieszkaniec, samorządowiec, organizacja społeczna – może zgłosić swoje uwagi, pomysły lub pytania. Z treścią „programu redukcji ryzyka powodziowego w zlewni rzeki Bystrzyca” można zapoznać się na stronie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Udostępniono tam również formularz, który po wypełnieniu należy odesłać do Wód Polskich.

Inwestycje przeciwpowodziowe planowane w regionie

Poniżej wymieniamy niektóre z inwestycji przeciwpowodziowych planowanych do realizacji w zlewni Bystrzycy (opisy poszczególnych zadań przygotowane zostały przez PGW Wody Polskie).

Wał Strzegomki – Kruków – budowa wału p. powodziowego gm. Żarów
Jest to zadanie o szacunkowej wartości 13,97 mln zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje budowę prawobrzeżnego wału przeciwpowodziowego rz. Strzegomki o parametrach odpowiadającym III klasie ważności budowli hydrotechnicznej wraz z budowlami towarzyszącymi o długości 1,72 km w obrębie miejscowości Kruków, w km ok. 35+575 – 37+370 rzeki Strzegomki celem zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenu i zabudowań miejscowości Kruków.

Czarna Woda – zbiornik Kątki, gm. Marcinowice
Jest to zadanie o wartości szacunkowej 64,5 mln zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego na cieku Czarna Woda w km 37+700, to jest 1,7 km powyżej miejscowości Zebrzydów. Celem budowy zbiornika jest zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie miejscowości: Kątki, Wirki, Mysłaków i Zebrzydów w gminie Marcinowice. Powierzchnia zalewu zbiornika przy maksymalnej rzędnej zwierciadła wody ustalonej na poziomie 200,63 m n.p.m. zajmuje powierzchnię 50,65 ha osiągając maksymalną głębokość 8,1 m, natomiast długość zalewu zbiornika osiągnie 1,7 km. Pojemność zbiornika przy max PP – 1.224 tys. m3.

Szymanowski Potok – odbudowa koryta potoku gm. Strzegom i Dobromierz
Jest to zadanie o wartości szacunkowej 22,4 mln zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje odbudowę koryta cieku Szymanowski Potok na długości 5,66 km, tj. od km 0+000 ÷ 5+657 (licząc od ujścia) oraz budowę kanału ulgi o długości ok. 3,0 km, w obrębie miejscowości Olszany i Modlęcin gm. Strzegom i miejscowości Szymanów gm. Dobromierz.

Zwiększenie przepustowości koryta cieku Piława wraz z ochroną przeciwpowodziową miejscowości Pszenno
Jest to zadanie o szacunkowej wartości 4 mln zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje uregulowanie nieobwałowanego koryta rzeki Piławy lub budowa wałów na odcinku pomiędzy mostem w ciągu drogi krajowej DK 35, a wiaduktem kolejowym (km cieku Piława 3+600 – 4+600).

Zabezpieczenie przeciwpowodziowe miasta i gminy Świdnica
Jest to zadanie o szacowanej wartości 41 mln zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje zabezpieczenie przeciwpowodziowe miasta i gminy Świdnica.

Jaz Kruków rz. Strzegomka km 36+376 m. Kruków
Jest to zadanie o wartości szacunkowej 150 tys. zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje rozbiórkę jazu Kruków zlokalizowanego na rz. Strzegomka km 36+376 m. Kruków.

Odcinkowa budowa wałów przeciwpowodziowych rzeki Bystrzycy pomiędzy miejscowościami Burkatów, Bystrzyca Dolna, Świdnica wraz z regulacją i modernizacją koryta rzeki na tym odcinku
Jest to zadanie o wartości 9,5 mln zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje odcinkową budowę wałów przeciwpowodziowych, regulację i modernizację koryta rzeki Bystrzycy pomiędzy miejscowościami: Burkatów, Bystrzyca Dolna, Świdnica.

Modernizacja wałów przeciwpowodziowych rzeki Bystrzycy w Świdnicy wraz naprawą zniszczonych umocnień brzegowych koryta rzeki na terenie miasta
Jest to zadanie o wartości 15 mln zł, które będzie realizowane w województwie dolnośląskim w powiecie świdnickim. Jego zakres obejmuje modernizacje wałów przeciwpowodziowych rz. Bystrzycy na terenie miasta Świdnicy na odcinku Świdnica-Zawiszów, Wiśniowa w km 63+450 – 67+450 wraz z naprawą zniszczonych umocnień brzegowych koryta rzeki na terenie miasta.

Dodatkowo w ramach Studium ochrony przed powodzią zlewni rzeki Bystrzyca uwzględniono następujące zadania inwestycyjne polegające na budowie zbiorników przeciwpowodziowych:

Zbiornik Czechy na rz. Pełcznica
Projektowany suchy zbiornik przeciwpowodziowy położony jest w dolinie rzeki Pełcznicy tuż powyżej jej ujścia do Strzegomki. Zalew zbiornika sięga granic wsi Czechy. Gromadzenie wody w zbiorniku umożliwiają dwa odcinki zapór: zapora czołowa o długości 955 m zlokalizowana w km 0+543 rzeki Pełcznicy zamykająca dolinę adekwatną oraz zapora boczna zamykająca dolinę od strony wschodniej o długości 293 m. Ukształtowanie terenu predysponuje lokalizację przelewu stokowego na zaporze bocznej. Na brzegu północnym, w odległości 130 m od zapory czołowej, w istniejącym obniżeniu terenu konieczne jest wzniesienie nasypu o wysokości ok. 1,1 m i długości 230 m, zabezpieczającego dolinę Strzegomki. Powierzchnia zalewu zbiornika przy maksymalnej rzędnej piętrzenia ustalonej na 210,63 m n.p.m. zajmuje powierzchnię 319,4 ha, osiągając maksymalną głębokość 8,8 m. Objętość zgromadzonej wody w zbiorniku wynosi 9,72 mln m3. Projektowaną zaporę należy zakwalifikować do II klasy ważności.

Zbiornik na Strzegomce we wsi Wawrzeńczyce
Projektowany suchy zbiornik przeciwpowodziowy (I klasa ważności) położony jest w dolinie Strzegomki bezpośrednio poniżej ujścia Tarnawki. Zaporę czołową o długości 1 195 m zlokalizowano w km 24+425 rzeki Strzegomki. Na lewym brzegu ok. 1 km na północny – wschód od zapory znajduję się miejscowość Wawrzeńczyce, zaś na prawym brzegu zapora sąsiaduje z miejscowością Bożygniew. Miejscowość Ujów chroniona jest przed cofką zbiornikową zaporą boczną o długości 934 m usytuowaną na lewym brzegu od km 26+040 do 26+670 rzeki Strzegomki. Przy maksymalnym poziomie piętrzenia wody w zbiorniku na rzędnej 165,56 m n.p.m. zasięg zalewu sięga w rejony miejscowości Bogdanów (brzeg lewy) i Buków (brzeg prawy).

Zbiornik Książ na Pełcznicy
Zaporę czołową zbiornika zlokalizowano 200 m powyżej pierwszych zabudowań miasta Świebodzice. Czaszę zbiornika tworzy zwarta dolina Pełcznicy o stromych zboczach – „Wąwóz Księżno”. W miejscu lokalizacji zapory rzędna terenu wynosi ok. 309,00 m n.p.m., natomiast zachodnie jak i wschodnie zbocza, na których usytuowany jest Zamek Książ sięgają rzędnej 360,00 m n.p.m. Powierzchnia zalewu zbiornika przy maksymalnej rzędnej zwierciadła wody ustalonej na poziomie 344,00 m n.p.m. zajmuje powierzchnię ok. 19,0 ha, osiągając maksymalną głębokość 35 m. Projektowaną zaporę zbiornika należy zakwalifikować do I klasy ważności.

/mn/