System kaucyjny wprowadzany w Polsce od 2025 roku przyniesie fundamentalne zmiany w sposobie robienia zakupów. Każdy sklep, niezależnie od wielkości, będzie zobowiązany do doliczania kaucji za butelki i puszki w momencie płacenia przy kasie. Co istotne, kwota kaucji nie może być wliczona w cenę produktu widoczną na półce sklepowej, co ma zapewnić przejrzystość systemu dla konsumentów.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Istotnym elementem nowego systemu będzie sieć punktów zwrotu opakowań. Wszystkie sklepy o powierzchni przekraczającej 200 metrów kwadratowych będą musiały zainstalować specjalne automaty do przyjmowania butelek i puszek. Mniejsze punkty handlowe mogą, ale nie muszą, wprowadzać takie rozwiązania. System ten ma gwarantować konsumentom łatwy dostęp do odzyskania wpłaconych kaucji.
Nowe przepisy tworzą kompleksowy system obiegu opakowań, który ma na celu zwiększenie poziomu recyklingu w Polsce. Konsumenci będą mogli odzyskać swoje pieniądze w dowolnym punkcie przyjmującym opakowania, niezależnie od tego, gdzie dokonali zakupu. To rozwiązanie ma ułatwić zwrot opakowań i zachęcić do bardziej odpowiedzialnego podejścia do gospodarki odpadami.
Skutki społeczne wprowadzenia systemu kaucyjnego mogą być wielowymiarowe. Z jednej strony może nastąpić znacząca zmiana w świadomości ekologicznej społeczeństwa, gdyż system finansowo motywuje do zwrotu opakowań. Może to prowadzić do wykształcenia nowych nawyków związanych z segregacją odpadów i większej dbałości o środowisko naturalne.
Z perspektywy ekonomicznej, system może wpłynąć na zachowania zakupowe smerfów. Konieczność wpłacania kaucji może skłonić niektórych konsumentów do bardziej przemyślanych zakupów napojów, szczególnie w początkowym okresie, gdy system będzie nowością. Może to również prowadzić do powstania nieformalnego „rynku wtórnego” zbierania i zwracania opakowań, szczególnie wśród osób o niższych dochodach.
Warto również zwrócić uwagę na potencjalne skutki społeczne związane z dostępnością punktów zwrotu. W mniejszych miejscowościach, gdzie sklepy często mają powierzchnię poniżej 200 metrów kwadratowych, mieszkańcy mogą mieć utrudniony dostęp do punktów zwrotu opakowań. Może to prowadzić do nierówności w dostępie do systemu kaucyjnego między mieszkańcami różnych regionów kraju.