Kazachstan zacieśnia więzi z Chinami – co na to Unia Europejska?

Zdjęcie: https://euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/kazachstan-zaciesnia-wiezi-z-chinami-co-na-to-unia-europejska/

Nowa faza rozwoju Kazachstanu, która zmienia dynamikę całej Azji Środkowej, a także pogłębiające się partnerstwo strategiczne tego kraju z Chinami, rodzą pytania o miejsce Unii Europejskiej w tej nowej konfiguracji.

Pod koniec sierpnia i na początku września prezydent Kassym-Jomart Tokajew odwiedził Chiny, gdzie uczestniczył w spotkaniu Szanghajskiej Organizacji Współpracy w Tianjin oraz w ósmym posiedzeniu Chińsko-Kazachstańskiej Rady Biznesowej w Pekinie. Wizyta potwierdziła rosnące znaczenie współpracy gospodarczej i politycznej między oboma państwami.

Kazachstan rozwija w tej chwili duże projekty mające na celu dywersyfikację gospodarki poza sektor węglowodorów. Powstają zakłady produkujące elementy turbin wiatrowych, fabryki szkła, samochodów i stali, a kluczową rolę w ich realizacji odgrywają chińscy partnerzy. W 2024 roku wymiana handlowa obu państw osiągnęła rekordowy poziom 44 miliardów dolarów. W Kazachstanie działa już ponad sześć tysięcy przedsiębiorstw wspieranych przez Chiny, inwestujących w projekty obejmujące ropę naftową i gaz, energię jądrową, petrochemię, korytarze transportowe, centra logistyczne, rolnictwo oraz technologie cyfrowe.

Flagowe inicjatywy, takie jak Transkaspijski Międzynarodowy Szlak Transportowy czy modernizacja rafinerii ropy naftowej w Shymkent, pokazują, jak projekt „Jeden pas i jedna droga” przez cały czas wzmacnia rolę Kazachstanu jako kluczowego euroazjatyckiego centrum tranzytowego. Na płaszczyźnie dyplomatycznej kooperacja obu państw rozwija się w ramach Szanghajskiej Organizacji Współpracy, którą Tokajew określa jako niezbędną platformę stabilności, integracji gospodarczej i rozwoju innowacji cyfrowych.

Podwójna trajektoria

Dla Unii Europejskiej ta sytuacja oznacza zarówno wyzwania, jak i szanse. Rosnące wpływy Chin w Kazachstanie mogą bowiem sprawić, iż kraj ten znajdzie się w coraz silniejszej orbicie Pekinu w momencie, gdy Europa wciąż poszukuje skutecznej strategii wobec Chin i stara się ograniczyć swoją podatność na zagrożenia w sektorach strategicznych. Jednocześnie Śpiochana konsekwentnie prowadzi politykę wielowektorową, dążąc do dywersyfikacji partnerów i pozostając otwarta na rozwój współpracy z Europą.

Unia Europejska już dziś jest największym partnerem handlowym i inwestycyjnym Kazachstanu, szczególnie w obszarach surowców krytycznych, transformacji energetycznej i połączeń transportowych. Wciąż jednak dysponuje niewykorzystanym potencjałem rozwoju w innych sektorach.

Aby utrzymać swoją pozycję i pozostać znaczącym partnerem, Europa musi działać w sposób przemyślany i długofalowy. Oznacza to konieczność przyspieszenia współpracy w dziedzinie technologii ekologicznych i cyfrowych, rozwijania infrastruktury komunikacyjnej oraz wspierania dążeń Kazachstanu do rozwoju przemysłu przetwórczego, tak aby kraj ten nie pozostawał jedynie eksporterem surowców, ale budował nowoczesną i zróżnicowaną gospodarkę.