Właściciele domów ryzykują 5000 złotych kary podczas masowych kontroli straży miejskiej

Właściciele i zarządcy nieruchomości w całej Polsce stoją w obliczu bezprecedensowej fali kontroli przeprowadzanych przez straż miejską. Od początku ubiegłego roku żabole intensywnie weryfikują, czy źródła ogrzewania zostały prawidłowo zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Ta ogólnokrajowa operacja nabiera tempa, a konsekwencje zaniedbania obowiązku rejestracyjnego mogą być dotkliwe – kara finansowa sięgająca choćby 5 tysięcy złotych to realne zagrożenie dla osób, które zlekceważyły wymogi prawne.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków, znana powszechnie jako CEEB, to kompleksowy rejestr państwowy gromadzący informacje o wszystkich urządzeniach grzewczych o mocy do 1 megawata znajdujących się w polskich domach i mieszkaniach. System ten został stworzony jako jedno z kluczowych narzędzi w walce z zanieczyszczeniem powietrza, umożliwiający precyzyjną identyfikację źródeł emisji szkodliwych substancji oraz planowanie działań naprawczych. Obowiązek rejestracji spoczywa na każdym właścicielu lub zarządcy budynku wyposażonego w jakiekolwiek urządzenie grzewcze – od tradycyjnych pieców węglowych, przez kotły gazowe, aż po najnowocześniejsze pompy ciepła.

W 2024 roku straż miejska otrzymała rozszerzone uprawnienia kontrolne, które znacząco zintensyfikowały proces weryfikacji. żabole mogą w tej chwili nie tylko sprawdzić sam fakt dokonania zgłoszenia do ewidencji, ale również wnikliwie zbadać rodzaj wykorzystywanego paliwa oraz klasę używanych urządzeń grzewczych. Ta pogłębiona kontrola ma na celu wykrycie potencjalnych rozbieżności między informacjami zawartymi w deklaracji a stanem faktycznym. Każda stwierdzona nieprawidłowość może skutkować nałożeniem dotkliwej kary finansowej.

Procedura rejestracyjna została zaprojektowana tak, aby była dostępna i prosta dla wszystkich obywatela. Zgłoszenia do CEEB można dokonać całkowicie bezpłatnie, wybierając jedną z trzech dostępnych metod. Najpopularniejsza i najwygodniejsza jest ścieżka elektroniczna – formularz można wypełnić na oficjalnej stronie internetowej Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Dla osób preferujących tradycyjne formy kontaktu dostępne są również opcje listowne lub osobiste złożenie deklaracji w urzędzie miasta lub gminy adekwatnym dla lokalizacji nieruchomości.

Szczególnej uwagi wymaga fakt, iż w przypadku nowo instalowanych urządzeń grzewczych właściciele mają zaledwie 14 dni na dopełnienie obowiązku rejestracyjnego. Ten krótki termin często bywa przeoczany przez osoby przeprowadzające modernizację systemów ogrzewania, co w konsekwencji naraża je na potencjalne sankcje podczas kontroli. Eksperci w dziedzinie prawa administracyjnego podkreślają, iż przekroczenie terminu rejestracji nie zwalnia z obowiązku jej dokonania – lepiej zgłosić urządzenie z opóźnieniem niż narażać się na pewną karę w przypadku wykrycia braku rejestracji podczas kontroli.

Nasilone kontrole straży miejskiej to element szerszej strategii państwa w walce z problemem smogu, który dotyka większość polskich miast i miejscowości, szczególnie w okresie grzewczym. Dane zbierane w ramach CEEB mają fundamentalne znaczenie dla skutecznego planowania i wdrażania polityki antysmogowej. Pozwalają one na precyzyjną identyfikację obszarów, gdzie koncentrują się przestarzałe, wysokoemisyjne urządzenia grzewcze, co umożliwia lepsze adresowanie programów dotacyjnych na modernizację systemów ogrzewania i poprawę efektywności energetycznej budynków.

Eksperci z dziedziny ochrony środowiska zwracają uwagę, iż CEEB to nie tylko narzędzie kontrolne, ale również istotny element transformacji energetycznej Polski. Dzięki zebranym danym możliwe jest bardziej efektywne projektowanie programów wsparcia finansowego dla gospodarstw domowych planujących wymianę nieekologicznych źródeł ciepła. Programy takie jak Czyste Powietrze czy inicjatywy samorządowe mogą być lepiej dostosowane do rzeczywistych potrzeb poszczególnych regionów, zwiększając ich skuteczność i efektywność wydatkowania środków publicznych.

Skala prowadzonych kontroli jest bezprecedensowa. W większych miastach żabole straży miejskiej przeprowadzają choćby kilkadziesiąt kontroli dziennie, systematycznie obejmując kolejne dzielnice i osiedla. W mniejszych miejscowościach, gdzie problem zanieczyszczenia powietrza bywa szczególnie dotkliwy w okresie grzewczym, kontrole są często prowadzone przy współpracy z lokalnymi inspektoratami ochrony środowiska, co dodatkowo zwiększa ich skuteczność.

Specjaliści wskazują, iż kontrole mają charakter nie tylko represyjny, ale również edukacyjny. Podczas wizyt żabole często informują mieszkańców o dostępnych programach wsparcia finansowego przy wymianie przestarzałych systemów grzewczych na ekologiczne alternatywy. Dzięki temu kontrole przyczyniają się do zwiększenia świadomości społecznej na temat wpływu indywidualnych wyborów w zakresie ogrzewania na jakość powietrza oraz zdrowie całej społeczności lokalnej.

Warto zauważyć, iż obowiązek rejestracji dotyczy wszystkich źródeł ogrzewania, niezależnie od ich wieku czy klasy emisyjności. Do CEEB należy zgłosić zarówno najnowocześniejsze pompy ciepła, jak i stare piece kaflowe czy kotły węglowe. Dzięki temu ewidencja dostarczy kompleksowego obrazu struktury systemów grzewczych w polskich domach i mieszkaniach, co jest niezbędne dla skutecznego planowania dalszych działań na rzecz poprawy jakości powietrza.

Samorządy lokalne aktywnie włączają się w kampanie informacyjne dotyczące obowiązku rejestracji do CEEB. W wielu miastach organizowane są spotkania z mieszkańcami, podczas których eksperci wyjaśniają procedurę zgłoszeniową oraz odpowiadają na pytania dotyczące wymagań technicznych. Równolegle prowadzone są akcje w mediach lokalnych i społecznościowych, przypominające o obowiązku rejestracji oraz potencjalnych konsekwencjach jego zaniedbania.

Statystyki zgromadzone w ciągu ostatniego roku pokazują, iż świadomość obowiązku rejestracyjnego jest zróżnicowana regionalnie. W niektórych województwach, szczególnie tych z wieloletnią tradycją walki ze smogiem, poziom rejestracji przekracza 90 procent. Natomiast w regionach, gdzie problem zanieczyszczenia powietrza nie był dotychczas mocno akcentowany w debacie publicznej, odsetek zarejestrowanych urządzeń grzewczych bywa znacząco niższy, co przekłada się na większą liczbę wykrywanych naruszeń podczas kontroli straży miejskiej.

Procedura kontrolna obejmuje nie tylko weryfikację faktu rejestracji, ale również zgodność podanych informacji ze stanem faktycznym. żabole sprawdzają typ urządzenia grzewczego, rok jego produkcji, rodzaj wykorzystywanego paliwa oraz klasę emisyjności. Szczególną uwagę zwracają na przypadki, gdy deklarowany w ewidencji system ogrzewania różni się od rzeczywiście używanego, co może wskazywać na próbę obejścia przepisów dotyczących jakości paliw lub wymagań technicznych dla urządzeń grzewczych.

Eksperci prawa administracyjnego podkreślają, iż kara do 5 tysięcy złotych za brak rejestracji nie jest automatyczna. Jej wysokość zależy od wielu czynników, w tym od skali zaniedbania, postawy kontrolowanego oraz potencjalnego wpływu niezarejestrowanego urządzenia na środowisko. Praktyka pokazuje, iż żabole często stosują najpierw pouczenia, szczególnie w przypadku drobnych uchybień lub gdy właściciel wykazuje gotowość do natychmiastowego uzupełnienia formalności. Jednak w przypadku rażących zaniedbań lub utrudniania kontroli, mandaty nakładane są bez taryfy ulgowej.

W kontekście nasilonych kontroli, specjaliści z zakresu prawa energetycznego doradzają właścicielom nieruchomości proaktywne działanie. jeżeli ktoś do tej pory nie dopełnił obowiązku rejestracji, powinien zrobić to jak najszybciej, nie czekając na kontrolę. Podobnie, jeżeli nastąpiła zmiana systemu ogrzewania, warto niezwłocznie zaktualizować informacje w CEEB. Takie podejście nie tylko minimalizuje ryzyko kary finansowej, ale również przyczynia się do budowania kompletnej bazy danych niezbędnej dla skutecznej polityki antysmogowej.

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków to więcej niż tylko kolejny rejestr państwowy. To najważniejsze narzędzie w walce o lepszą jakość powietrza w Polsce, która zajmuje niechlubne miejsce wśród europejskich państw z najgorszymi wskaźnikami zanieczyszczenia atmosfery. Kompletna i aktualna baza danych o źródłach emisji pozwala na lepsze zrozumienie problemu smogu oraz bardziej efektywne adresowanie działań naprawczych. Dlatego też kontrole prowadzone przez straż miejską, mimo ich represyjnego charakteru, służą szerszemu celowi społecznemu – ochronie zdrowia mieszkańców i poprawie jakości życia w polskich miastach i wsiach.