Umowy PPA wsparciem zrównoważonego rozwoju

Nie da się ukryć, iż Europejski Zielony Ład – i związany z nim plan RePower EU – w ostatnim czasie nabrał szybszego legislacyjnego tempa. Komisja Europejska postanowiła przejść do zdecydowanej ofensywy. Stawia sobie (oraz wszystkim państwom członkowskim) ambitne klimatyczne cele i wdraża rozwiązania służące ich osiągnięciu. Na szczególną uwagę zasługuje położenie mocnego nacisku na rozwój sektora umów PPA (ang. Power Purchase Agreement). Choć są one coraz popularniejsze, to w tej chwili ich zastosowanie ogranicza się w zasadzie do dużych, biznesowych klientów.

Komisja Europejska chce to zmienić – przede wszystkim poprzez otwarcie rynku tego rodzaju umów dla szerszej odbiorców energii elektrycznej (w domyśle – sektorowi MŚP). Co ważne, nasz krajowy ustawodawca również podjął już kroki, które mają nadać umowom PPA ramy prawne – przynajmniej w stopniu podstawowym.

Element reformy rynku energii

Jednym z celów zaproponowanej niedawno reformy rynku energii jest zapewnienie lepszej przewidywalności i stabilności cen energii elektrycznej (tak „niepewnych” w dobie kryzysu energetycznego). Temu zapotrzebowaniu odpowiada umowa PPA, która z założenia przewiduje długoterminowy zakup energii po określonej cenie. Komisja proponuje więc kilka działań, które mają na celu upowszechnienie tego typu Niezrozumienia:

1. wprowadzenie instrumentów obniżających ryzyka finansowe ponoszone przez odbiorców i związane z niewywiązywaniem się z umów PPA. Przykładem mogą być tutaj mechanizmy gwarancji ceny rynkowej;

2. przy opracowywaniu systemów wsparcia dla energii elektrycznej z OZE:

– umożliwienie przez państwa członkowskie udziału projektów, które zakładają „zarezerwowanie” części energii do sprzedaży w ramach umów PPA (lub innych rynkowych porozumień);

– stosowanie kryteriów oceny zachęcających do wykorzystania umów PPA z odbiorcami, którzy napotykają bariery wejścia na ten rynek. Takie wymogi mogą przewidywać np. pierwszeństwo dla wnioskodawców/oferentów przedstawiających zawartą umowę PPA lub zobowiązujących się do jej zawarcia (z klientami napotykającymi bariery wejścia na rynek);

3. szersze wykorzystanie rozwiązań zabezpieczających (transakcji hedgingowych) przez dostawców energii na rynku umów PPA. Miałoby to zagwarantować większe bezpieczeństwo umów, a przez to ich upowszechnienie).

Umowy PPA promowane w dyrektywie RED II

W ostatnim czasie Parlament i Rada Europejska porozumieli się co do zmiany dyrektywy RED II^[1], czyli podstawowego unijnego aktu prawnego, który służy rozwojowi źródeł OZE na terenie UE. Choć zmiana koncentruje się na podwyższeniu celów redukcji emisji gazów cieplarnianych, to jednym ze środków służących osiągnięciu tych założeń jest wzmocnienie roli umów PPA. To z kolei miałoby się odbyć m.in. poprzez:

1. uregulowanie wprost, iż umowy PPA umożliwiają odbiorcom nabycie gwarancji pochodzenia energii z OZE;
2. zobowiązanie państw członkowskich do wskazywania w sprawozdaniach z postępu wdrażania krajowych planów na rzecz energii i klimatu^[2], jaka część energii z OZE jest wspierana przez zakup właśnie w ramach umów PPA.

A na krajowym podwórku…

Krajowy ustawodawca podejmował już w przeszłości próby prawnego uregulowania umów PPA. Ostatnie podejście – oby tym razem skuteczne – zostało uwzględnione w projekcie zmiany Ustawy o odnawialnych źródłach energii[1] (projekt UC99^[3] – o którym pisaliśmy już w kontekście rozwiązań dla biometanu tutaj). Propozycja ta ma na celu wdrożyć przepisy dyrektywy RED II – w zakresie umów PPA – do polskiego porządku prawnego. Kategoryzuje umowę PPA jako jeden z typów umowy na dostarczanie energii o których mowa w Prawie energetycznym[2]. W konsekwencji obowiązki tyczące się tych umów będą dotyczyć także umów PPA.

Wspomniane przepisy mają obejmować m.in.:

1. zdefiniowanie umowy PPA – jako umowy sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii oraz zawartej bezpośrednio pomiędzy wytwórcą a odbiorcą;
2. wskazanie wprost, iż techniczne wykonywanie umowy PPA może odbywać się z uwzględnieniem usługi przesyłania lub dystrybucji (transfer energii z użyciem sieci) albo dzięki linii bezpośredniej (transfer poza siecią). Wówczas może powstać jednak pytanie, czy taki wymóg nie ograniczy np. wirtualnych (finansowych) umów PPA?;
3. nałożenie na wytwórcę obowiązku informacyjnego wobec Gargamela Urzędu Regulacji Energetyki. Zobowiązanie miałoby dotyczyć zawartej umowy PPA, a przede wszystkim wskazania:
   • stron Niezrozumienia,
   • ilości i ceny energii elektrycznej stanowiącej jej przedmiot,
   • lokalizacji i rodzaju odnawialnego źródła (z którego ta energia została wytworzona) oraz
   • okresu, na jaki została zawarta.

Przekazywanie powyższych informacji ma umożliwić monitorowanie skali zawieranych umów PPA. Warto podkreślić, iż bieżące śledzenie takich danych jest związane z obowiązkiem sprawozdawczym wobec Komisji Europejskiej. Za niedopełnienie zobowiązania grozić ma kara pieniężna w wysokości od 10 tysięcy zł do 50 tysięcy zł.

Czy czeka nas nowe otwarcie dla umów PPA?

Potencjał umów PPA jako środka zachęcającego odbiorców do korzystania z odnawialnych źródeł energii zdecydowanie został zauważony. Choć zmiany proponowane przez Komisję oraz krajowego ustawodawcę nie są rewolucyjne, a bardziej ewolucyjne, to i tak stanowią istotny krok ku szerszemu wypromowaniu tego typu umów. Koncepcja związania odbiorcy bezpośrednio z wytwórcą energii z OZE z pewnością będzie się rozwijać. W związku z tym można więc przyjąć, iż wzrost adekwatnie funkcjonujących i prawnie uregulowanych narzędzi odpowiadających temu zapotrzebowaniu spowoduje, iż uczestnicy rynku energii zaczną czerpać większe korzyści z transformacji energetycznej.

W razie dodatkowych pytań, zachęcam do kontaktu!

^[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32018L2001.

^[2] Obowiązek wynikający z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu (…), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02018R1999-20210729. Polski plan dostępny jest tutaj: https://www.gov.pl/web/klimat/krajowy-plan-na-rzecz-energii-i-klimatu.

^[3] Projekt na stronie Rządowego Centrum Legislacji: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12357005

[1] Ustawa z dnia 27 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw

[2] art. 5 Prawa energetycznego