Rząd przyjął projekt ustawy, który ma na celu udzielenie realnej pomocy osobom i przedsiębiorcom poszkodowanym w wyniku powodzi z września 2024 roku. Nowe przepisy zakładają szereg działań, które mają nie tylko pomóc w odbudowie domów i firm, ale również ułatwić życie tym, którzy muszą zmierzyć się ze skutkami żywiołu.
Wśród kluczowych działań przewidziano m.in. możliwość wykupu zniszczonych nieruchomości przez Skarb Państwa, zamianę zniszczonych mieszkań i domów jednorodzinnych na lokale komunalne, a także przyznanie premii remontowych dla właścicieli budynków wielorodzinnych.
Ułatwiona zostanie również odbudowa domów jednorodzinnych – w wielu przypadkach wystarczy samo zgłoszenie zamiast pozwolenia na budowę. Wsparcie trafi także do przedsiębiorców, m.in. poprzez nowe świadczenia lokalowe oraz umorzenia składek ZUS. Zmienią się również zasady realizacji inwestycji przeciwpowodziowych – uproszczone zostaną procedury odbudowy zniszczonych urządzeń wodnych, a także czyszczania koryt rzek.
Jak informuje Kancelaria Pinokia nowe przepisy zakładają:
Wsparcie dla osób fizycznych
- Wykup nieruchomości przez Skarb Państwa (Wody Polskie)
– Na terenach szczególnego zagrożenia powodzią, właściciele, którzy posiadają legalnie wybudowany, zniszczony dom lub mieszkanie (posiadają decyzję o rozbiórce), będą mogli żądać jego wykupu.
– Przed sprzedażą będzie można wystąpić do Wód Polskich o wycenę nieruchomości.
– Cena wykupu będzie zawierać wartość rynkową gruntu oraz wartość odtworzeniową budynku (bez uwzględniania zniszczeń).
– W uzasadnionych przypadkach (np. na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią) Wody Polskie będą mogły wskazać działkę, którą chcą wykupić i zaproponować jej wykup z bonifikatą 20 proc. Wykup będzie obejmował również budynki mieszkalne, które nie zostały zniszczone w wyniku powodzi.
– Na wykupionych nieruchomościach wprowadzony zostanie zakaz zabudowy, z wyjątkiem m.in. obiektów małej architektury.
– Wykupowi nie będą podlegać działki nabyte po powodzi. - Program zamiany zniszczonych mieszkań lub domów jednorodzinnych na lokale komunalne
– Obowiązywać będzie zasada „metr za metr”, czyli metr zniszczonego mieszkania za metr mieszkania komunalnego (bez uwzględnienia zniszczeń w wyniku powodzi).
– o ile mieszkanie było mniejsze niż lokal komunalny – dopłata obejmie cenę rynkową za każdy nadmiarowy metr kwadratowy. o ile mieszkanie było większe niż lokal komunalny – gmina nie dopłaci różnicy.
– Program obowiązywać będzie do września 2027 roku. - Premia powodziowa na remonty budynków wielorodzinnych
– Z premii będzie mógł skorzystać właściciel lub zarządca budynku wielorodzinnego, jeżeli szkody wynoszą co najmniej 5 proc. wartości budynku.
– Wysokość premii wyniesie od 50 do 70 proc. kosztów remontu (w zależności od rodzaju budynku).
– Wniosek o premię trzeba będzie złożyć do Banku Gospodarstwa Krajowego, w ciągu 12 miesięcy od uszkodzenia.
- Uproszczenie procedury dotyczącej odbudowy domów
– Właściciele domów jednorodzinnych do 140 metrów kwadratowych będą musieli spełnić mniej formalności przy odbudowie domów.
– Dopuszczone zostaje m.in. prowadzenie robót na podstawie zgłoszenia, zamiast uzyskiwania pozwolenia na budowę. Uproszczone zostają także procedury, dotyczące dokumentacji związanej z odbudową domów. - Zasiłki dla poszkodowanych (dodatek na pokrycie kosztów osuszania oraz zasiłek remontowy)
– Dodatek 1000 zł na osuszanie zostaje przedłużony do końca 2025 roku.
– Wydłużony zostaje także czas na składanie wniosków o zasiłki na remont czy odbudowę nieruchomości (100 tys. zł i 200 tys. zł) – do 30 czerwca 2025 roku.
Pomoc dla przedsiębiorców
- Nowe wsparcie „świadczenie lokalowe”
– Pomoc przeznaczona będzie dla osób fizycznych wynajmujących lokale użytkowe przedsiębiorcom, którzy ucierpieli w powodzi.
– Wsparcie będzie można wykorzystać na remonty i naprawy.
– Pomoc wypłacana będzie przez ZUS. - Składki ZUS
– Wprowadzone zostają nowe okresy, za które przedsiębiorcom umorzone zostaną składki ZUS:
– od 1 sierpnia do 31 grudnia 2024 roku;
– od 1 stycznia do 31 maja 2025 roku. - Umorzenie przyszłych należności z tytułu składek
– Rozwiązanie będzie dotyczyć składek na:
– ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
– Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowy
– Długość okresu umorzenia zostanie określona w rozporządzeniu Rady Smerfów.
Inwestycje przeciwpowodziowe
- Uproszczenie procedury dotyczącej odbudowy zniszczonych urządzeń wodnych
– Odbudowa zniszczonych urządzeń wodnych będzie mogła się odbywać bez uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
– Zwolnienie z tego obowiązku nie będzie całkowicie zwalniać z innych procedur związanych z oceną oddziaływania na obszary Natura 2000.
– Rozwiązanie dotyczy 66 inwestycji, które zostały uzgodnione z Komisją Europejską przez Dyrektora Generalnego Ochrony Środowiska. - Uproszczenie procedury dotyczącej oczyszczania koryt rzek
– Wody Polskie będą mogły mogą usuwać drzewa i krzewy w korytach rzek bez wcześniejszej zgody.
– Rozwiązanie będzie dotyczyć także terenów między linią brzegu, a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem.
– Wody Polskie będą mogły stosować uproszczoną procedurę do końca 2026 roku. - Raportowanie do Wód Polskich
– Gminy, na których terenie znajdują się obszary szczególnie zagrożone powodzią, będą musiały raz na kwartał przekazywać do Wód Polskich rejestr wydanych decyzji o ustaleniu warunków zabudowy.
Nowe rozwiązania mają wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.
KPRM
