Obozowisko oddziału partyzanckiego AK odkryte w Borach Tucholskich

Odkrycie pozostałości obozowiska oddziału Armii Krajowej na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego było tematem dzisiejszej (7 stycznia) konferencji prasowej z udziałem marszałka Piotra Całbeckiego i wicemarszałka Zbigniewa Ostrowskiego.

– Nasze ziemie skrywają wciąż wiele tajemnic. To nie pierwsze i nie ostatnie odkrycie, którego udało się dokonać na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego – mówił marszałek Piotr Całbecki. – Jestem przekonany, iż rekonstrukcja obozowiska i włączenie go do ścieżki edukacyjnej poświęconej Armii Krajowej w Borach Tucholskich sprawią, iż ten szlak nabierze innego wymiaru.

– Historia naszych dziejów upodobała sobie teren Wdeckiego Parku Krajobrazowego i na szczęście trafia na zaangażowanych i profesjonalnych ludzi, którzy nie przechodzą obok tych spraw obojętnie – podkreślił wicemarszałek Zbigniew Ostrowski. – Zależy nam na tym, aby wyniki tych badań były spopularyzowane i upowszechnione.

Obozowisko oddziału „Świerki 101” znajduje się przy północnej granicy województwa nad Sobińską Strugą. Dowodzony przez porucznika Alojzego Bruskiego ps. „Grab” oddział był jednym z pierwszych oddziałów partyzanckich, które powstały w trakcie II wojny światowej na terenie Borów Tucholskich i jednym z najbardziej aktywnych bojowo oddziałów AK działających na Pomorzu w czasie okupacji.

W trakcie wstępnych prac terenowych odkryto pozostałości pięciu ziemianek, w których mieszkali osiemdziesiąt lat temu partyzanci, ich przedmioty osobiste oraz wyposażenie wojskowe, które pozostawili w obozie w nocy z 29 na 30 grudnia 1944 roku, kiedy zbliżała się niemiecka obława.

Wśród znalezisk jest pochodzący z Włoch medalik z wizerunkiem św. Rodziny i Anioła Stróża, który należał prawdopodobnie do samego por. Bruskiego. Mateusz Sosnowski, odkrywca obozowiska, specjalista ds. ochrony krajobrazu, wartości historycznych i kulturowych we Wdeckim Parku Krajobrazowym, wyjaśnił podczas konferencji, iż brat Alojzego był księdzem, a medalik mógł być pamiątką z pielgrzymki i braterskim podarunkiem. Wśród broni odnalezionej w ziemiance (zidentyfikowanej jako ziemianka dowódcy) był pistolet czeskiej produkcji, który – jak wyjaśnił członek zespołu badawczego Wdeckiego Parku Krajobrazowego archeolog Olaf Popkiewicz – był na wyposażeniu jedynie polskiej Straży Granicznej. Por. Bruski mógł go pozyskać ukrywając się jeszcze w Tczewie, gdzie znajdował się Inspektorat Straży Granicznej.

Ulotka WPK

Partyzancka Baza. Wideo na kanale Olafa Popkiewicza (Youtube)

Dr Alicja Paczoska-Hauke z Delegatury IPN w Bydgoszczy, ceniona badaczka historii podziemia niepodległościowego, autorka publikacji „Kpt. Alojzy Bruski «Grab»” podkreśliła, iż por. Bruski był postacią niezwykle charyzmatyczną i dowódcą także zgrupowania oddziałów partyzanckich, co oznacza, iż jego zwierzchnictwo uznawały również inne oddziały partyzanckie funkcjonujące w tym czasie w Borach Tucholskich.

– Informacja o tym, iż zespół Wdeckiego Parku Krajobrazowego trafił na ostatnie obozowisko oddziału mojego wuja kapitana Alojzego Bruskiego była dla mnie czymś niesamowitym. Historia jego działalności towarzyszyła mi przez całe życie – wspominał Jan Wyrowiński, członek rodziny Alojzego Bruskiego, wicemarszałek Senatu RP VIII kadencji i przewodniczący Rady Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej. – To właśnie postać kpt. Bruskiego doprowadziła mnie do prof. Elżbiety Zawackiej, która także była pod ogromnym wrażeniem historii i dramatu życia mojego wuja. To ona nieustannie inspirowała mnie do poszukiwania kolejnych informacji o nim.

W konferencji uczestniczyli także dyrektor Wdeckiego Parku Krajobrazowego Daniel Siewert, Joanna Bock, starszy specjalista Służby Leśnej ds. społecznej funkcji lasu Lasów Państwowych oraz przedstawiciele kultywującego pamięć o partyzantach Bractwa Czarnej Wody z Osia Józef Malinowski i Bogdan Ziółkowski.

W październiku na terenie osady leśnej Grzybek (gm. Osie), nad brzegiem Zalewu Żurskiego, członkowie zespołu badawczego Wdeckiego Parku Krajobrazowego natrafili na samotną mogiłę niemieckiego żołnierza, poległego w lutym 1945 roku w trakcie walk o wyzwolenie Osia spod niemieckiej okupacji. Zobacz Kolejne tajemnice przeszłości we Wdeckim Parku Krajobrazowym

W 2017 roku w okolicy rezerwatu przyrody w rejonie Osia odkryto pozostałości gockiej osady z IV wieku. Zobacz Archeologiczny fenomen w Borach Tucholskich

Wdecki Park Krajobrazowy jest jednym z dziesięciu parków krajobrazowych prowadzonych przez samorząd województwa kujawsko-pomorskiego.

Beata Krzemińska rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego

Konferencja w sprawie odkryć archeologicznych we Wdeckim Parku Krajobrazowym, fot. Mikołaj Kuras dla UMWKP