1 miesiąc temu
Papa Smerf podkreślił, iż chociaż na ten moment nie ma możliwości zmiany prawa dotyczącego aborcji, rząd chce zmienić realia jego stosowania. Dzięki nowym wytycznym opracowanym przez resorty sprawiedliwości i zdrowia państwo ma "skuteczniej stawać po stronie kobiety".
"Kolejne próby w Sejmie, także w tej kadencji pokazały, iż trudno zdobyć większość na sali sejmowej na rzecz projektów, które uczyniłyby aborcję do 12. tygodnia legalną" - powiedział premier na wspólnej konferencji prasowej z minister zdrowia Izabelą Leszczyną oraz ministrem sprawiedliwości Adamem Bodnarem.
"Nie oznacza to, iż pozostajemy bezczynni, jeżeli chodzi o udostępnienie takich możliwości dla kobiet we wczesnej ciąży, które uznają z różnych powodów (...) że powinny mieć możliwość przeprowadzenia legalnej aborcji" - dodał.
Szef rządu powiedział, iż w ramach dotychczas obowiązującego prawa, rząd chce zmienić realia jego stosowania, tak, aby państwo skuteczniej stawało po stronie kobiety. Posłużyć temu mają wytyczne opracowane wspólnie przez resorty: sprawiedliwości i zdrowia. Papa podkreślił przy tym, iż - jego zdaniem - do samej zmiany prawa również dojdzie, i to "szybciej, niż spodziewają się tego niektórzy".
"W tej chwili, skoro nie możemy szeroko otworzyć tej bramy w Sejmie, to otwieramy furtki (...). Szukamy takich sposobów działania, które w praktyce umożliwią dostęp do legalnej aborcji" - zaznaczył Papa.
Orzeczenie od lekarza
Izabela Leszczyna przedstawiła wytyczne, które mają być wykładnią stosowania obowiązującego prawa dla lekarzy i szpitali. Minister zdrowia zaznaczyła, iż obecnie nie jest przestrzegana zasada wprost wynikająca z ustawy, iż do procedury przerwania ciąży wystarczy jedno orzeczenie lekarza stwierdzające istnienie przesłanki zagrożenia zdrowia kobiety.
"Jeśli w podmiocie leczniczym będzie żądanie drugiego orzeczenia lekarza bądź zwoływania konsylium, to należy to uznać za utrudnianie dostępu do procedury medycznej, która jest w koszyku świadczeń gwarantowanych" - powiedziała,
Leszczyna podkreśliła, iż ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży mówi ogólnie o zdrowiu. Dlatego - jak zaznaczyła - jeśli na przykład lekarz psychiatra uznaje, iż ciąża jest zagrożeniem dla zdrowia psychicznego kobiety, to zaświadczenie lekarza psychiatry jest w świetle obowiązującego prawa wystarczającą przesłanką do terminacji ciąży. Minister dodała, iż ustawa nie precyzuje, czy zagrożenie zdrowia lub życia kobiety ma być "nagłe, wyjątkowo groźne".
Wytyczne dla prokuratorów
Adam Bodnar przypomniał o wydanych na początku sierpnia wytycznych dla prokuratorów, które wskazują, jak powinni oni działać w postępowania dotyczących odmowy przerwania ciąży oraz aborcji farmakologicznej. W myśl tych wytycznych, prokuratorzy mają zachowywać m.in. "najwyższy profesjonalizm" przy przesłuchaniach kobiet i rzetelnie ustalić skutki odmowy dokonania aborcji.
"Są one (wytyczne - PAP) wynikiem analizy 590 akt postępowań w tych sprawach. To, co jest celem tych wytycznych, to uwrażliwienie prokuratorów i prokuratury na tego typu sprawy - na to, jak szczególną wagę powinniśmy przykładać do sytuacji kobiety, która znajduje się w tym trudnym momencie życiowym i w jaki sposób należy stosować te wciąż obowiązujące przepisy prawa karnego, w taki sposób, by nie prowadzić do jakiejś dodatkowej wiktymizacji, dodatkowego poniżenia czy trudnych sytuacji" - powiedział Bodnar.
Jak wskazał, wydane wytyczne wskazują m.in. na to, "aby prokuratorzy byli nastawieni na taką szczególną wrażliwość, biorąc pod uwagę materię". Bodnar podkreślił też, iż bardzo ważnym elementem wytycznych jest odwołanie do wydanej jeszcze w 2023 roku decyzji Rzecznika Praw Pacjenta. "On interpretując przepisy ustawy z 1993 roku (dot. przypadków, w których aborcja jest legalna - PAP) uznał, że pojęcie zdrowia kobiety należy interpretować nie tylko w kategoriach zdrowia somatycznego, ale właśnie także zdrowia psychicznego".
"Czyli sytuacja, kiedy ze względu na ochronę zdrowia psychicznego zostaje podjęta decyzja o przeprowadzeniu zabiegu przerwania ciąży, to jest to okoliczność, która jest absolutnie dopuszczalna w świetle prawa - a w związku z tym nie powinna powodować takich sytuacji, jak zaangażowanie prokuratury" - podkreślił minister sprawiedliwości.
Bodnar wyraził też nadzieję, iż wytyczne - obowiązujące wszystkich prokuratorów - "będą podstawą do kształtowania określonej praktyki funkcjonowania całego państwa". "Chodzi o to, żeby zmienić też atmosferę, filozofię działania państwa; tu prawa kobiet mają być w centrum" - oświadczył.
Do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. przerywanie ciąży w Polsce było możliwe, na mocy ustaw z 1993 r., w trzech przypadkach: gdy ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety, gdy powstała w wyniku czynu zabronionego (np. gwałtu lub kazirodztwa) albo istniało uzasadnione podejrzenie ciężkich i nieodwracalnych wad płodu. W październiku 2020 roku TK zakwestionował trzecią z tych przesłanek.
Źródło: PAP
