10 czerwca 2025 r. rząd przyjął długo wyczekiwany projekt, który dla wielu osób rewolucjonizuje Prawo budowlane. Przede wszystkim ułatwi życie inwestorom i właścicielom działek. Nowelizacja znosi mnóstwo "papierologii", które dotychczas potrafiły skutecznie utrudniać postawienie prostych obiektów (np. tarasu, basenu) na posesji.
Co zbudujesz bez pozwolenia? Lista obiektów
Nowe przepisy poszerzają katalog obiektów, które już nie będą wymagać pozwolenia na budowę. W praktyce oznacza to, iż poniższe inwestycje zrobimy bez zbędnego biegania po urzędach. Oczywiście wszystkie pozostałe przepisy nas obowiązują (np. dotyczące odległości od granicy działki, bezpieczeństwa itd.)
To zbudujemy bez pozwolenia, ALE trzeba to zgłosić w urzędzie:
Mikrowiatraki – czyli instalacje wiatrowe o wysokości do 12 metrów i mocy nie większej niż mikroinstalacja OZE, np. do ładowania domowego magazynu energii.
Zbiorniki na deszczówkę – do 15 m3 (czyli aż 15 tysięcy litrów) wody.
Małe kioski, pawilony i kontenery telekomunikacyjne – do 15 m2 powierzchni zabudowy.
Schrony przydomowe i ukrycia doraźne do 35 m2
Kolumbaria na cmentarzach – do 15 m2 i 3 m wysokości,
Wyloty do cieków wodnych oraz przepusty (do 20 m długości i 3 m2 przekroju).
To zbudujemy bez pozwolenia i bez zgłoszenia:
Maszty flagowe i monitoringowe do 7 metrów wysokości.
Drobne obiekty przy boiskach, jak zadaszone ławki czy minitrybuny.
Mniejsze zbiorniki na deszczówkę – do 5 m3.
Tarasy naziemne – do 35 m2 (zadaszone o powierzchni dachu do 50 m2 lub bez dachu).
Baseny i oczka wodne na działkach ROD – do 15 m2 lub do 10 m2 i 1 m głębokości.
Małe konstrukcje oporowe (np. murki ogrodowe) do 0,8 m wysokości.
Pompy ciepła, fotowoltaika, kolektory słoneczne, pod warunkiem iż ich moc nie przekracza 150 kW (w przypadku PV powyżej 6,5 kW – potrzebne uzgodnienie ppoż.).
Mikrowiatraki do 3 metrów wysokości.
Schron na działce. Na co pozwala nowe prawo?
W odpowiedzi na zagrożenie związane z m.in. wojną w Ukrainie rząd doprecyzował i rozjaśnił przepisy dotyczące budowy przydomowych schronów i ukryć doraźnych.
"Przydomowy schron to wolno stojąca budowla ochronna o konstrukcji zamkniętej i hermetycznej, o powierzchni użytkowej do 35 m2 […] przeznaczona do ochrony użytkowników budynku mieszkalnego jednorodzinnego przed skutkami założonych zagrożeń militarnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych i skażeń" – czytamy w projekcie ustawy.
Schrony do 35 m kw. nie wymagają pozwolenia, ale muszą być zgłaszane w urzędzie. Wystarczy dokumentacja techniczna od projektanta z uprawnieniami i... już można budować. Dodatkowo nowe przepisy umożliwiają legalny zakup specjalistycznych urządzeń filtrowentylacyjnych, które dotąd były zastrzeżone tylko dla wojska i służb.
Domy do 70 m2. Jak teraz będzie z ich budową?
Rząd zareagował też na chaos związany z wcześniejszym uproszczeniem budowania domów jednorodzinnych do 70 m2. Sam pomysł był prosty: można stawiać niewielkie budynki bez pozwolenia. W praktyce rodziło to wiele wątpliwości, błędów formalnych i nadużyć.
Nowelizacja precyzuje, iż urzędnicy mają prawo weryfikować, czy inwestor rzeczywiście buduje taki dom w ramach swoich własnych potrzeb mieszkaniowych, jak przewiduje to właśnie ustawa. Dodatkowo ułatwiono proces zgłoszenia przebudowy – np. ścian zewnętrznych lub konstrukcji – analogicznie do samej budowy.
Więcej czasu dla projektantów i deweloperów
Ministerstwo Rozwoju i Technologii postanowiło też usunąć 5-letni termin na wydanie nowych przepisów techniczno-budowlanych. Skorzystają na tym projektanci i deweloperzy, bo będą mieli więcej czasu w dostosowanie się, gdy z dnia na dzień coś się zmieni (a nowe regulacje pojawiają się co chwilę).
"Usunięcie 60-miesięcznego terminu pozwoli na dokończenie wydawania aktów wykonawczych niezwykle istotnych z punktu widzenia prowadzenia procesu inwestycyjno-budowlanego" – dowiadujemy się w uzasadnieniu projektu.
Kiedy przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego wejdzie w życie?
Rada Smerfów przyjęła "Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw" 10 czerwca 2025 r. i można go w całości przeczytać tutaj. Nie oznacza to jednak, iż wszystko już weszło w życie.
Nowelizacja została skierowana do Sejmu i Senatu 17 czerwca. jeżeli parlament ją zatwierdzi, trafi ona do podpisu prezydenta i zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw. Potem, po upływie około 14 dni przepisy powinny wejść w życie. Zatem stanie się to prawdopodobnie jeszcze w 2025 r.