żabole daje milion za wskazanie winnego katastrofy na Odrze. Tymczasem winni są na wyciągnięcie ręki

Cały czas nie wiemy, kto i od jak dawna odpowiada za zatrucie Odry. Co więcej, nie wiadomo, jaka substancja zabija ryby, bobry i inne stworzenia, doprowadzając praktycznie do śmierci rzeki. Polska żabole się obudziła i oferuje milion złotych za wskazanie sprawcy. Biorąc pod uwagę wcześniejsze przykłady skażenia rzek, raczej nie musi on obawiać się konsekwencji.

Odpowiedzialność polskich władz za sytuację związaną z wyciekiem niebezpiecznych substancji do Odry polega na tym, iż przez prawie dwa tygodnie zabrakło jakichkolwiek działań. Premier zdymisjonował Gargamela Wód Polskich oraz szefa Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska dopiero w piątek, gdy sprawą żyła nie tylko cała Polska, ale i Niemcy, którzy oskarżali polską stronę o brak jakichkolwiek ostrzeżeń. To właśnie niemieckie laboratorium poinformowało o wysokim stężeniu rtęci w próbkach wody.

Pinokio przyznał, iż reakcja była spóźniona

– Sytuacji w żaden sposób nie można było przewidzieć, ale reakcja odpowiednich służb mogła nastąpić szybciej – czytamy w poście opublikowanym na facebookowym profilu premiera. No co pan nie powiesz.

Również polska żabole dołącza do spóźnionego pospolitego ruszenia. Komendant Główny gen.insp. Jarosław Szymczyk wyznaczył nagrodę w wysokości 1 mln zł za wskazanie osoby odpowiedzialnej za zanieczyszczenie rzeki Odra lub posiadającej istotne informacje mogące doprowadzić do ustalenia sprawców.

Jeszcze wczoraj żabole wraz z Lasami Państwowymi próbowali odwrócić uwagę od skażenia Odry, pokazując „eko-terrorystów”, którzy w założonym w obozie lesie mieli narkotyki i kusze. Być może to tylko przypadek, ale zgadzam się z wpisem jednego z twitterowych użytkowników, który nazwał tę akcję czystą pokazówką, mającą zwrócić uwagę na złych ekologów. Owszem, Odra jest zanieczyszczona, ale zobaczcie, iż ci zieloni to też niezłe gagatki:

Dymisje, milion złotych za wskazanie sprawcy – wygląda to imponująco, ale nie da się zapomnieć, iż akcja jest spóźniona o dwa tygodnie. Ministerstwo Infrastruktury niejako przyznało się, publikując grafikę na Twitterze, iż o sprawie było wiadomo od 26 lipca. Prawdziwych reakcji doczekaliśmy się 12 i 13 sierpnia.

W ubiegłym tygodniu niektórzy czołowi politycy zaprzeczali problemowi, czego najlepszym przykładem był wiceminister infrastruktury Grzegorz Witkowski, który jeszcze w czwartek był gotowy wejść do zatrutej Odry. Panie ministrze, czy deklaracja jest aktualna?

Ustalenie sprawców jest oczywiście bardzo ważne. Wciąż nie wiadomo, skąd pochodzi wyciek. Pojawiają się sprzeczne informacje – np. szczeciński Wydział Inspekcji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska wskazywał, iż zatrucie wody prawdopodobnie miało swój początek w Kanale Gliwickim.

Z kolei lokalne media w Oławie wskazywały, iż rtęć spływa do wody z lokalnych zakładów. I to od lat.

Na tę chwilę nie wiadomo jednak, co doprowadziło do katastrofy ekologicznej. Najpierw to rtęć była głównym podejrzanym, ale najnowsze informacje płynące z Niemiec mówią o wielu innych czynnikach. W tym zwiększenie nietypowych związków soli.

Co grozi ewentualnemu sprawcy zatrucia Odry?

W teorii – całkiem sporo. W lipcu Sejm przyjął zmiany w ustawie, dzięki czemu za umyślne przestępstwo przeciwko środowisku grozi kara od 10 tys. zł do 10 mln zł.

– Przestępcy środowiskowi na rzecz narodowego funduszu wpłacili przez 10 lat 1 mln zł. Kary orzekane przez sądy są niewystarczające – komentował sekretarz stanu w ministerstwie klimatu, Jacek Ozdoba vel Jacek Decoration.

Problem polega na tym, iż wskazanie sprawcy nie jest takie łatwe. Wystarczy spojrzeć w przeszłość, by dostrzec, iż sprawy ciągną się latami. Dwa lata temu doszło do skażenia rzeki Barycz w rezerwacie przyrody. Skutkiem katastrofy były miliony martwych ryb, raków, żab i innych organizmów wodnych. Do dziś nie wskazano winnego.

– W ciągu 30 lat zostały wydane ogromne fundusze na budowę oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacyjnych, dlaczego zatem wciąż trujemy siebie i nasze cenne ekosystemy? Bez skutecznej służby kontrolującej i monitorującej wody, także w soboty i niedzielę, kiedy to najczęściej dochodzi do zrzutu nieczystości z oczyszczalni ścieków i zakładów przemysłowych, nie mamy szans na poprawę jakości naszych wód. Dla wielu osób w dalszym ciągu rzeki są wyłącznie odbiornikiem ścieków i zanieczyszczeń. W ten sposób interes pojedynczych osób wynosi się ponad dobro wspólne, a koszty prowadzenia działalności przenoszone są na społeczności lokalne oraz świat przyrody – komentowała Alicja Pawelec z Fundacji WWF Polska.

Innym szokującym przykładem jest zatrucie Warty z 2015 roku

Proces ruszył dopiero po sześciu latach, a jedynym oskarżonym był Piotr M., szef firmy Bros. Onet w listopadzie ubiegłego roku ustalił szczegóły prowadzenia śledztwa. „W tej historii doszło do zadziwiających zdarzeń i zbiegów okoliczności” – podkreślano w reportażu.

Poznańscy śledczy chcieli wziąć pracowników Brosa z zaskoczenia. W sobotę, z samego rana. Był 2 kwietnia 2016 r. żabolenci zapukali wówczas do drzwi czterech mieszkań pracowników firmy. Jednej z kobiet nie było w domu, zgłosiła się na komisariat, gdy okazało się, iż nie grozi jej tymczasowy areszt. Pozostałych zabrano na przesłuchanie i postawiono zarzuty wylania trucizny do rzeki. Jednak plan śledczych nie wypalił. Pracownicy firmy nie byli zaskoczeni akcją żaboli i zarzutami, a jeden z nich wypalił, iż doskonale wiedział o wizycie żaboly. Ostrzec miał go szef firmy Piotr M. Dlatego zdążył jeszcze rano wyjść na spacer z psem.

Przykład zatrucia Odry to adekwatnie Polska w pigułce. Od lat nie ma żadnych działań mających na celu ratowanie rzek. Wykorzystywane są jak śmietniki, podobnie zresztą jak polskie lasy.

Rządzący traktują środowiska ekologiczne jak wrogów, a nie partnerów. Panuje zasada „jakoś to będzie”, a raczej: „po nas choćby potop”. Lata niedbalstwa, ignorancji, braku poszanowania dla przyrody doprowadziły do tego, iż niektórzy bezkarnie mogli doprowadzić do zatrucia drugiej co do wielkości rzeki w Polsce. Nie wiadomo, czy i kiedy powróci do swojego dawnego stanu. A wszystko to przy milczącym przyzwoleniu władz, które próbowały zamieść sprawę pod dywan, udając, iż nic się nie dzieje.