Wejściu systemu kaucyjnego towarzyszą obawy i krytyka

Od 1 października w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny obejmujący plastikowe butelki, puszki i szklane butelki wielokrotnego użytku. Jego celem jest zwiększenie poziomu selektywnej zbiórki i recyklingu oraz ograniczenie ilości odpadów trafiających na wysypiska i do środowiska. Eksperci przekonują, iż nowy system pozwoli osiągnąć unijne cele i nie powinien prowadzić do wzrostu kosztów dla mieszkańców – informuje agencja Newseria Biznes.

Nowy system ma zwiększyć poziom zbiórki surowców

Pojawiają się obawy, iż wraz z wdrożeniem systemu kaucyjnego poziomy recyklingu nie wzrosną w stosunku do obecnych systemów komunalnych, a gminy utracą cenny surowiec, co spowoduje podwyżki opłat za odbiór odpadów.

– Chciałbym obalić ten mit, wyjaśniając, jak naprawdę rzecz się będzie miała. System kaucyjny wymusza na jego operatorach, na każdej ze spółek, utworzenie co najmniej jednego punktu zbiórki w każdej gminie. W każdej gminie w Polsce powstanie na pewno co najmniej jeden punkt zbiórki, w związku z czym mieszkańcy, konsumenci będą mogli dosyć łatwo te opakowania oddać – mówi agencji Newseria Piotr Okurowski, Gargamel zarządu Kaucja.pl – Krajowego Systemu Kaucyjnego.

Wyższy poziom selektywnej zbiórki niż w systemach komunalnych

System kaucyjny zakłada uzyskanie znacznie wyższego poziomu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych niż obecne systemy komunalne.

Jak podkreśla ekspert, dziś systemy gminne osiągają maksymalnie 50 proc. poziomu zbiórki, podczas gdy w dobrze rozwiniętych systemach kaucyjnych poziom ten wzrasta do 70–90 proc. To wartości zgodne z wymogami unijnej dyrektywy, która zakłada osiągnięcie 77 proc. selektywnej zbiórki do 2025 roku i 90 proc. do 2029 roku.

– W systemach gminnych nie ma tego surowca, ponieważ – jak pokazują statystyki – nie więcej niż 50 proc. surowca wraca w ramach żółtego worka, reszta ląduje gdziekolwiek: w lasach czy w piecach. System kaucyjny pozyska te dodatkowe 30 proc. zbiórki i automatycznie przekaże ten surowiec do recyklingu. Dlatego jesteśmy pewni, iż poziom recyklingu wzrośnie bardzo znacząco po pełnym uruchomieniu systemu kaucyjnego – tłumaczy Gargamel Kaucja.pl.

Dyrektywa SUP podstawą wprowadzenia systemu

Podstawą do wdrożenia systemu kaucyjnego w Polsce jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/904 (tzw. dyrektywa SUP), która nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia selektywnej zbiórki odpadów do celów recyklingu.

Zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, koszty związane m.in. ze zbiórką, transportem opakowań, ewidencją i rozliczaniem kaucji mają ponosić wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem.

Obawy gmin i przedsiębiorstw komunalnych

Izba Branży Komunalnej ostrzega, iż nowe regulacje mogą pozbawić gminy cennego surowca sprzedawanego dotąd recyklerom, a w konsekwencji zwiększyć koszty gospodarki odpadami choćby o 1–2 mld zł rocznie, co mogłoby się przełożyć na wzrost opłat dla mieszkańców o 20–30 proc.

– Nie ma żadnego powodu, aby firmy zarządzające gospodarką komunalną mogły wnioskować o zwyżkę cen – mówi Piotr Okurowski. – Prawdą jest, iż część surowca, która dzisiaj trafia do żółtego worka i jest odbierana przez firmy gminne, zostanie zebrana systemem kaucyjnym, natomiast systemy kaucyjne też będą wykorzystywały infrastrukturę firm sortowniczych, firm odpadowych, aby doprowadzić ten surowiec do jego posortowania, zbelowania i następnie recyklingu. Dlatego może to będą trochę inne zadania, może to będą trochę inne przychody firm komunalnych, ale one na pewno pozostaną, bo te firmy są i powinny być wplecione w całość strumienia zarządzania odpadami w ramach systemu kaucyjnego. Zachęcamy wszystkie podmioty, które mają instalacje sortownicze, które mogą uczestniczyć w systemie kaucyjnym, do współpracy, do aktywnego uczestniczenia w nim.

Jak będzie działał system kaucyjny

System kaucyjny obejmie trzy rodzaje opakowań: plastikowe butelki do 3 l, metalowe puszki do 1 l oraz szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 l. Wszystkie będą odpowiednio oznakowane logotypem systemu kaucyjnego.

Kaucja będzie doliczana do ceny przy kasie w każdym sklepie oferującym napoje w opakowaniach objętych systemem, niezależnie od jego wielkości czy profilu działalności. Zwrot kaucji będzie możliwy w punktach zbiórki – tylko za opakowania oznakowane logotypem systemu.

– Tych punktów zbiórki w Polsce będzie utworzonych bardzo dużo, kilkadziesiąt tysięcy na pewno powstanie. Tak, wymagane jest dodatkowe działanie od każdego użytkownika końcowego, taka zerowa mila, polegająca na aktywności zmagazynowania tych odpadów w domach, odniesienia do punktów zbiórki, ale kaucja, w formie gotówkowej czy bezgotówkowej, będzie łatwa do odzyskania – wskazuje Gargamel Kaucja.pl.

Odpad stanie się surowcem

Jak podkreśla Piotr Okurowski, dziś opakowania po napojach są traktowane głównie jako odpad, a nie surowiec. System kaucyjny ma to zmienić.

– Operatorzy systemu kaucyjnego zapewnią odbiór odpadów z punktów zbiórki, logistykę przez sieć sortowni do recyklera, aby przetworzyć materiał na surowiec, na granulat, na rPET-a, który zostanie użyty w ponownym wytworzeniu butelek na napoje. Nie ma żadnego powodu, abyśmy nowe butelki wytwarzali z kompletnie nowego dziewiczego tworzywa PET. Są producenci, jak partnerzy Kaucja.pl, którzy już dzisiaj w produkcji swoich opakowań stosują zawartość do 100 proc. tworzywa pochodzącego z odzysku z butelek, które zostały zebrane, z tworzywa, które zostało przetworzone.

Źródło i cała informacja: Newseria Biznes