W 2024 roku, ponad 25 mln kilogramów żywności trafiło do potrzebujących – marnujemy jednak wciąż za dużo

• w 2020 r. 115 opp otrzymało od sprzedawców 19 089 000 kg (19 089 ton);
• w 2021 r. 137 opp otrzymało od sprzedawców 31 759 000 kg (31 759 ton);
• w 2022 r. 150 opp otrzymało od sprzedawców 53 734 000 kg (53 734 ton);
• w 2023 r. 157 opp otrzymało od sprzedawców 26 073 000 kg (26 073 ton);
• w 2024 r. 162 opp otrzymały od sprzedawców 25 045 000 kg (25 045 ton).

Jak zauważa GIOŚ, rok do roku niemal cała przekazana żywność trafia do potrzebujących.

Sklepy przez cały czas marnują setki tysięcy ton żywności

Ile żywności marnuje się u sprzedawców objętych przepisami ustawy? Zgodnie z ustawą chodzi o prowadzących sklepy o powierzchni powyżej 250 m², w których przychód ze sprzedaży żywności wynosi co najmniej 50 proc.

Z danych uzyskanych przez GIOŚ ze sprawozdań składanych przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wynika, iż w latach 2020-2023 całkowita masa marnowanej żywności przez sprzedawców żywności objętych przepisami ustawy to prawie 228,7 mln kg (228,7 tys. ton):

• w 2020 r. – 50 963 000 kg (50 963 ton);
• w 2021 r. – 54 225 000 kg (54 225 ton);
• w 2022 r. – 64 107 000 kg (64 107 ton);
• w 2023 r. – 59 364 000 kg (59 364 ton).

Jak informuje GIOŚ, dane za 2024 r. będą dostępne w połowie roku.

Zmiana zaczyna się od małych kroków

Pomimo coraz lepszego zagospodarowania żywności na poziomie sprzedawców i organizacji pożytku publicznego, przez cały czas każdego roku w Polsce marnuje się ok. 5 miliardów kg (5 mln ton) żywności. Gdyby chcieć załadować całą tę zmarnowaną żywność na popularne na naszych drogach TIR-y, potrzebowalibyśmy ponad 200 tysięcy ciężarówek. I to tylko w jednym roku.

Co ważne, około 9 proc. tej masy, czyli 450 milionów kg, to żywność zmarnowana w placówkach handlowych (wszystkich działających na rynku, nie tylko tych objętych ustawą o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności), około 60 proc. to żywność zmarnowana przez konsumentów, czyli nas wszystkich.

Marnowanie żywności a środowisko naturalne

Marnowanie żywności wpływa negatywnie na środowisko naturalne, bo:

• wiąże się z utratą cennych zasobów, jak woda, energia potrzebna do wyprodukowania żywności; paliw potrzebnych do przewiezienia żywności od producenta do klienta; ciężkiej pracy ludzi.
• powoduje, iż uwalniane są do atmosfery gazy cieplarniane.
• produkowane są znaczne ilości odpadów żywnościowych, zwiększając objętość i tak pęczniejących już składowisk odpadów.

Małe, ale ważne zmiany codziennych nawyków

GIOŚ od lat przeciwdziałają marnowaniu żywności zachęca do tego aby zamiast marnować, podzielić się z innym. Warto rozważyć też małe zmiany codziennych nawyków, dzięki którym do kosza trafi mniej żywności. Chodzi o to aby kupować tyle żywności, ile rzeczywiście potrzebujemy. Nie wyrzucać, ale podzielić się produktami, które jeszcze nadają się do spożycia. Można też skorzystać z jednej ze społecznych lub gminnych jadłodzielni, a jeżeli mamy więcej żywności, możemy przekazać ją do wybranej organizacji pożytku publicznego. GIOŚ przypomina te z o segregacji odpadów i weryfikacji tego, co możemy wyrzucić do pojemnika BIO.

Odpowiedzialna redystrybucja

W całym procesie obrotu żywnością ważna jest także odpowiedzialna redystrybucja – sprzedawcy przekazują żywność do organizacji pozarządowych, skąd trafia ona do osób najbardziej potrzebujących.

GIOŚ czuwa nad przestrzeganiem przepisów

GIOŚ czuwa nad przestrzeganiem przepisów Ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności i prowadzi kontrole u sprzedawców żywności i organizacji pozarządowych. W latach 2020-2024 wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska przeprowadzili 1109 kontroli w zakresie przestrzegania przepisów ustawy.

Z kolei sprzedawcy (zgodnie z ustawą to ci prowadzący sklepy o powierzchni powyżej 250 m², w których przychód ze sprzedaży żywności wynosi co najmniej 50 proc.) są zobowiązani do tego, aby zawierać umowy, w ramach których przekazują żywność, która w przeciwnym razie uległaby zmarnowaniu. Z OPP żywność trafia do potrzebujących (paczki żywnościowe, posiłki, wsparcie organizacji współpracujących).