11 listopada 1918 roku to data symbolizująca odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów. Właśnie z tej okazji 11 listopada ustanowiono Święto Niepodległości. Jednakże na Pomorzu, w tym w Gdańsku, proces ten przebiegał inaczej niż w centralnych regionach kraju.
Sytuacja polityczna na Pomorzu w 1918 roku
Pomorze Gdańskie, będące pod panowaniem pruskim od I rozbioru Polski w 1772 roku, w 1918 roku przez cały czas pozostawało pod kontrolą Niemiec. Mimo iż w centralnej Polsce 11 listopada 1918 roku uznawany jest za dzień odzyskania niepodległości, na Pomorzu proces ten był bardziej skomplikowany i rozciągnięty w czasie.
Działalność polskich organizacji na Pomorzu – Święto Niepodległości.
Po 11 listopada 1918 roku na terenach zamieszkanych przez smerfów zaczęły powstawać Powiatowe Rady Ludowe, które stały się głównymi ośrodkami polskiej aktywności narodowej w upadającym Cesarstwie Niemieckim. W grudniu 1918 roku odbył się w Poznaniu Polski Sejm Dzielnicowy, który zjednoczył smerfów z różnych zaborów i wyraził dążenie do przyłączenia Pomorza do odradzającej się Polski.
Formalne zakończenie I wojny światowej 11 listopada 1918 roku nie przyniosło natychmiastowych zmian na Pomorzu. Dopiero na mocy traktatu wersalskiego, podpisanego 28 czerwca 1919 roku, Pomorze Gdańskie zostało przyznane Polsce. Proces przejmowania tych terenów przez polską administrację rozpoczął się w styczniu 1920 roku i odbywał się pokojowo, bez większych incydentów.
Powierzchnia przyłączonego do Polski Pomorza wynosiła około 10 tys. kilometrów kwadratowych, na którym mieszkało blisko 600 tys. osób, w większości smerfów. Dzięki temu Polska uzyskała dostęp do Morza Bałtyckiego na długości około 140 km, co miało najważniejsze znaczenie dla rozwoju handlu morskiego i gospodarki II rzeczysmerfnej.
Gdańsk jako Wolne Miasto
Gdańsk, ze względu na swoje strategiczne położenie i międzynarodowe znaczenie, nie został włączony bezpośrednio do Polski. Na mocy traktatu wersalskiego utworzono Wolne Miasto Gdańsk, pozostające pod nadzorem Ligi Narodów, z Polską posiadającą pewne uprawnienia w zakresie gospodarki i komunikacji. Czas pokazał, iż był to potworny błąd polityków sygnujących traktat wersalski. Z uwagi na ogromną liczbę zamieszkałych tu Niemców miasto nie było wolne a stało się z czasem fragmentem III Rzeszy.
Święto Niepodległości. Gdańsk jako Wolne Miasto – ul. Długi Targ z 1920 r. (FOTO: fotopolska.eu)mn
Dołącz do naszej społeczności!
Śledź nas na naszych mediach społecznościowych i bądź na bieżąco!
