Rachunki za energię mają być bardziej czytelne

Opis projektowanych zmian

Uproszczenie rachunków za energię elektryczną

Jednym z kluczowych elementów deregulacji jest uproszczenie rachunków za energię elektryczną dla gospodarstw domowych. Projekt zakłada, iż rachunki będą zawierały zwięzłe i przejrzyste podsumowanie najważniejszych pozycji już na pierwszej stronie dokumentu. Celem jest zwiększenie transparentności informacji przekazywanych odbiorcom końcowym oraz ułatwienie im zrozumienia struktury opłat. Łączna kwota do zapłaty ma być wyraźnie eksponowana, co ma sprzyjać świadomemu zarządzaniu wydatkami energetycznymi przez konsumentów.

Zmiana ta wpisuje się w szerszy trend upraszczania komunikacji z klientami w sektorze energetycznym, który dotychczas był regulowany w sposób uznawany za nadmiernie rygorystyczny. Oczekiwanym efektem regulacji jest poprawa relacji pomiędzy odbiorcami a dostawcami energii oraz zwiększenie zaufania konsumentów do przedsiębiorstw energetycznych.

Elektroniczna forma komunikacji

Projekt nowelizacji wprowadza zasadę, iż podstawową formą wymiany korespondencji pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi, odbiorcami, organami administracji publicznej oraz innymi podmiotami będzie forma elektroniczna. Celem tego rozwiązania jest usprawnienie i przyspieszenie komunikacji oraz ograniczenie kosztów obsługi papierowej dokumentacji.

Jednocześnie projekt przewiduje zabezpieczenie interesów osób wykluczonych cyfrowo poprzez umożliwienie kontynuowania korespondencji w formie tradycyjnej – na życzenie odbiorcy. Rozwiązanie to stanowi kompromis między dążeniem do cyfryzacji sektora energetycznego a koniecznością ochrony praw konsumentów, którzy nie posiadają dostępu do narzędzi elektronicznych lub preferują formę papierową.

Cable pooling i magazyny energii

Kolejnym istotnym elementem deregulacji jest rozszerzenie formuły tzw. cable poolingu o możliwość wykorzystania magazynów energii. Cable pooling umożliwia współdzielenie infrastruktury przyłączeniowej przez różne instalacje odnawialnych źródeł energii, np. fotowoltaiczne i wiatrowe. Dodanie do tej formuły magazynów energii pozwoli na jeszcze efektywniejsze zarządzanie przepływami energii oraz lepsze bilansowanie jej podaży i popytu.

Zgodnie z założeniami projektu, nowa regulacja ma umożliwić bardziej elastyczne planowanie inwestycji w odnawialne źródła energii bez konieczności budowy nowej infrastruktury sieciowej. Jednocześnie poprawi bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznej, ograniczy ryzyko przeciążeń oraz pozwoli na bardziej stabilną integrację źródeł odnawialnych z krajowym systemem elektroenergetycznym. Rozwiązanie to ma również pozytywny wymiar środowiskowy – wspiera realizację unijnych celów klimatycznych i energetycznych.

Deregulacja w sektorze ciepłowniczym

Projekt ustawy obejmuje także szereg zmian dotyczących sektora ciepłowniczego, ukierunkowanych na jego deregulację i dekarbonizację. Zgodnie z założeniami, celem tych przepisów jest stworzenie bardziej elastycznych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w obszarze wytwarzania i dystrybucji ciepła oraz promowanie nowych technologii niskoemisyjnych.

Liberalizacja rozliczeń przemysłowych

Projekt przewiduje odstąpienie od obowiązku stosowania taryf dla ciepła dostarczanego wyłącznie na potrzeby przemysłu, bez jego dalszego przekazywania do gospodarstw domowych. W takich przypadkach przedsiębiorstwa przemysłowe nie będą również zobowiązane do posiadania koncesji na wytwarzanie ciepła. Rozwiązanie to ma uprościć procesy administracyjne i zmniejszyć obciążenia regulacyjne dla podmiotów przemysłowych korzystających z własnych źródeł ciepła.

Definicja magazynu ciepła i chłodu

W projekcie wprowadzono nową definicję magazynu ciepła lub chłodu, która ma znaczenie dla regulacji związanych z transformacją systemów ciepłowniczych. Wprowadzenie tej definicji stanowi podstawę prawną dla rozwoju nowoczesnych technologii umożliwiających gromadzenie i wykorzystanie nadwyżek ciepła w sposób efektywny i zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Ustalanie zwrotu z kapitału i motywacja inwestycyjna

Projekt nowelizacji przewiduje uproszczenie sposobu ustalania zwrotu z kapitału zaangażowanego w działalność wytwarzania, dystrybucji i obrotu ciepłem. Nowe regulacje mają zwiększyć motywację przedsiębiorstw do inwestowania w infrastrukturę dekarbonizacyjną. Wysokość wynagrodzenia za zaangażowany kapitał ma być zróżnicowana w zależności od rodzaju aktywa – najwyższe wynagrodzenie przewidziano dla majątku służącego rozwojowi odnawialnych źródeł energii oraz redukcji emisji.

Kotły elektrodowe i systemy efektywne energetycznie

Nowelizacja zakłada również włączenie kotłów elektrodowych (elektrycznych) do grupy źródeł objętych obowiązkiem zakupu ciepła. Projekt określa także warunki, w jakich ciepło z tych jednostek może być uznane za pochodzące z odnawialnych źródeł energii na potrzeby spełnienia kryteriów efektywnego systemu ciepłowniczego. Ma to na celu promowanie elektryfikacji ogrzewania i wspieranie transformacji systemów w kierunku niskoemisyjności.

Kogeneracja i inwestycje sieciowe

Projekt przewiduje również działania wspierające rozwój kogeneracji – jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła – poprzez aktualizację przepisów i eliminację dotychczasowych nieścisłości. Ponadto przewidziano usprawnienie realizacji inwestycji modernizacyjnych w sieciach ciepłowniczych, m.in. poprzez możliwość prowadzenia ciepłociągów w kanałach technologicznych. Rozwiązanie to ma skrócić procesy inwestycyjne i ograniczyć bariery administracyjne.

Etap legislacyjny

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu dokonania deregulacji w zakresie energetyki został opracowany przez Ministerstwo Energii i jest w tej chwili na etapie rządowych prac legislacyjnych. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2025 r. Projekt stanowi element rządowego planu gospodarczego „Polska – Rok Przełomu” i wpisuje się w działania na rzecz uproszczenia regulacji oraz przyspieszenia transformacji energetycznej kraju.