Nowa Ruda znalazła się na pierwszym miejscu w niechlubnym rankingu dotyczącym zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Wyniki opracowane w ramach Państwowego Monitoringu Powietrza, choć obejmują jedynie 12% gmin w kraju, są szczególnie alarmujące dla miasta. Nowa Ruda wyróżnia się negatywnie w trzech kategoriach: liczba dni z przekroczeniem normy średniodobowej dla pyłu zawieszonego PM10, stężenie średnioroczne PM10 oraz stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu.
Główne przyczyny zanieczyszczenia powietrza
Niska emisja i stare źródła ogrzewania
Jak wskazuje naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska w Urzędzie Miejskim w Nowej Rudzie, Marta Krupa, jednym z kluczowych czynników wpływających na wysoki poziom zanieczyszczeń jest tzw. niska emisja, pochodząca z indywidualnych, wysokoemisyjnych źródeł ciepła. W mieście dominują stare, nieefektywne piece – szczególnie w zabudowie wielomieszkaniowej i starych kamienicach. Dodatkowo, wykorzystywanie niskiej jakości paliwa przyczynia się do wzrostu poziomu szkodliwych substancji, w tym benzo(a)pirenu. Szacuje się, iż aż ok. 4800 pieców w mieście wymaga wymiany.
Warunki meteorologiczne
Na poziom zanieczyszczeń znaczący wpływ mają także warunki pogodowe. Niska temperatura, brak wiatru oraz opadów sprzyjają kumulacji zanieczyszczeń w powietrzu. Zwarta zabudowa wokół czujników jakości powietrza dodatkowo pogłębia problem, tworząc tzw. cisz wiatrowych, gdzie zanieczyszczenia mają tendencję do zalegania.
Ukształtowanie terenu
Nowa Ruda położona jest w Obniżeniu Noworudzkim, co sprzyja gromadzeniu się zanieczyszczeń w najniższych partiach miasta. Właśnie tam znajduje się stacja pomiarowa Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, która rejestruje najwyższe poziomy zanieczyszczeń.
Działania na rzecz poprawy jakości powietrza
Wymiana pieców i termomodernizacje
Urząd Miejski w Nowej Rudzie od lat podejmuje działania mające na celu poprawę jakości powietrza. W ciągu ostatnich pięciu lat udało się zlikwidować ponad 1200 tzw. kopciuchów. Miasto realizuje także projekty termomodernizacyjne, poprawiając efektywność energetyczną budynków, co przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie na energię i tym samym – ograniczoną emisję zanieczyszczeń.
Projekty zielone i wsparcie programów rządowych
W ramach poprawy stanu środowiska realizowane są także projekty zielone, obejmujące nasadzenia roślin i tworzenie zielonych podwórek. Miasto korzysta z programów rządowych takich jak „Czyste Powietrze” oraz „Ciepłe Mieszkanie”, jednak napotyka na trudności związane z ich dostępnością oraz skomplikowanymi procedurami - mówi Marta Krupa.
Od 2019 roku złożono 345 wniosków do programu „Czyste Powietrze”, zrealizowano 179 przedsięwzięć na kwotę ponad 3,46 mln zł. Program „Ciepłe Mieszkanie” od 2023 roku cieszył się zainteresowaniem – 221 wniosków, 150 zrealizowanych przedsięwzięć, a wypłacona kwota przekroczyła 1,7 mln zł - dodaje.
Ekologiczne źródła ciepła
Ponadto, miasto prowadzi wymianę źródeł ciepła na ekologiczne w budynkach użyteczności publicznej, co ma służyć jako przykład dla mieszkańców i przyczynia się do ogólnej poprawy jakości powietrza.
Wyzwania i potrzeby
Mimo szeroko zakrojonych Nowa Ruda wciąż boryka się z licznymi trudnościami. Marta Krupa podkreśla, iż bez zewnętrznego wsparcia mieszkańcy często nie są w stanie samodzielnie sfinansować inwestycji w nowe źródła ogrzewania. Istotnym problemem jest także brak programów wsparcia dla budynków komunalnych, w których gmina posiada 100% udziałów. Dalsza poprawa jakości powietrza wymaga nie tylko kontynuacji lokalnych inicjatyw, ale także zwiększenia dostępności programów pomocowych oraz wsparcia ze strony rządu i instytucji centralnych.
Nowa Ruda stoi przed ogromnym wyzwaniem związanym z poprawą jakości powietrza. Obecny poziom zanieczyszczenia to efekt zarówno czynników lokalnych, jak i uwarunkowań geograficznych oraz trudności proceduralnych w korzystaniu z programów wsparcia. Skuteczna walka o czystsze powietrze wymaga kompleksowego podejścia – łączenia działań edukacyjnych, inwestycyjnych oraz systemowego wsparcia zewnętrznego.
.webp)
