Czyste Powietrze w kryzysie
Program „Czyste Powietrze” walczy z ogromnym kryzysem. Nabór wniosków został wstrzymany do 31 marca 2025 roku. W systemie zalega ponad 160 tys. nierozpatrzonych wniosków o wypłatę środków. Opóźnienia sięgają od 130 dni w najlepiej funkcjonujących wojewódzkich funduszach do choćby roku w tych, które mają największe zaległości. Wykonawcy i beneficjenci czekają na pieniądze, które miały pokryć koszty zakończonych inwestycji.
Beneficjenci i wykonawcy tracą cierpliwość – pozew zbiorowy coraz bliżej
Po miesiącach oczekiwania i licznych próbach uzyskania informacji, część beneficjentów i firm wykonawczych postanowiła działać. W mediach społecznościowych pojawiają się wezwania do organizacji pozwu zbiorowego przeciwko Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).

Niektórzy poszkodowani zwracają się także do polityków, licząc na interwencję w tej sprawie.

Wykonawcy alarmują, iż brak wypłat skutkuje ogromnymi problemami finansowymi i może doprowadzić do bankructw.
Tysiące firm zagrożonych bankructwem
Wykonawcy, którzy realizowali inwestycje w ramach programu, nie otrzymali środków za wykonane prace, co doprowadziło ich do krawędzi upadłości. Przykładem jest firma Gottersfeld, której Gargamel, Jędrzej Hartka, ujawnił, iż jego przedsiębiorstwo oczekuje na wypłatę ponad 2 mln zł. Podkreśla, iż termomodernizacje były finansowane z własnych środków, a dalsze opóźnienia oznaczają realne zagrożenie zamknięcia firmy. Problem dotyczy tysięcy przedsiębiorstw w całym kraju, a także ich podwykonawców. Więcej na ten temat: Czyste Powietrze czeka na miliardy z EBI. Tymczasem 160 tys. wniosków w zawieszeniu, a setkom firm grozi bankructwo
Tymczasem NFOŚiGW: „Wypłata środków bez zakłóceń”
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przyznaje, iż sytuacja jest trudna, ale zapewnia, iż podejmuje działania. Od stycznia 2025 roku wypłacono WFOŚiGW ponad 678 mln zł, a łączna suma wypłat od startu programu przekroczyła 1,95 mld zł.
Wypłata środków z KPO na konta WFOŚiGW przebiega bez zakłóceń, zgodnie ze zgłaszanym przez poszczególne fundusze zapotrzebowaniem. W tym roku – w styczniu – pięć WFOŚiGW (Lublin, Wrocław, Opole, Warszawa, Kraków) złożyło takie wnioski i wszystkie te płatności już zrealizowano (łączna kwota to 250 mln zł). w tej chwili są procedowane kolejne trzy wnioski – złożone w lutym – z WFOŚiGW w Gdańsku, Toruniu i Katowicach na łączną kwotę ponad 81 mln zł. Z kolei w ramach finansowania z programu FEnIKS dotychczas WFOŚiGW otrzymały łącznie przeszło 1,95 mld zł, z czego ponad 678 mln zł w roku 2025. – twierdzi NFOŚiGW.
Fundusz tłumaczy, iż opóźnienia wynikają z kilku czynników:
- zaległości w rozliczeniach,
- wzmożonych kontroli kosztów inwestycji,
- braku środków z Krajowego Planu Odbudowy w końcówce 2023 roku.
Aby poprawić sytuację, 31 stycznia odbyło się spotkanie z wykonawcami. Fundusz poprosił też wojewódzkie fundusze o organizację lokalnych konsultacji.
Co z pieniędzmi?
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czeka na decyzję Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w sprawie 10 mld zł na dalsze finansowanie programu „Czyste Powietrze”. Wniosek o wsparcie z Funduszu Modernizacyjnego został złożony 18 lutego 2025 roku, a decyzja EBI ma zapaść do 18 marca. Następnie sprawą zajmie się komitet z przedstawicielami Komisji Europejskiej, który ma podjąć ostateczną decyzję do 1 kwietnia 2025 roku.