Polskie firmy mają doświadczenie w energetyce
Polski Instytut Ekonomiczny przeanalizował ponad 100 firm, z czego 30% pochodziło z województwa pomorskiego, gdzie ma powstać pierwsza polska elektrownia jądrowa.
Aż 70% badanych przedsiębiorstw ma doświadczenie w branży energetycznej, które może zostać wykorzystane w projekcie jądrowym. Co istotne, niemal jedna trzecia ankietowanych firm (29%) pracowała przy projektach jądrowych za granicą. Michał Kopertowski, dyrektor Pionu Zakupów Polskich Elektrowni Jądrowych, podkreśla:
Budowa pierwszej polskiej elektrowni jądrowej to nie tylko zabezpieczenie dostaw stabilnej i czystej energii elektrycznej, ale również ogromny wpływ na rozwój regionu i krajowej gospodarki.
Cztery grupy firm i wyzwania
Raport PIE podzielił polskie firmy na cztery grupy w zależności od doświadczenia i potencjału w energetyce jądrowej:
- Lokalni obserwatorzy – mikro i małe przedsiębiorstwa bez doświadczenia w branży jądrowej.
- Uśpieni giganci – średnie i duże firmy bez wcześniejszego udziału w projektach jądrowych.
- Nowi profesjonaliści – mniejsze firmy, które już uczestniczą w globalnym łańcuchu dostaw sektora jądrowego.
- Rynkowi liderzy – duże firmy z zagranicznym doświadczeniem w projektach jądrowych.
Każda z tych grup boryka się z innymi wyzwaniami. „Lokalni obserwatorzy” wskazują na braki kompetencyjne i niewystarczające finansowanie. „Uśpieni giganci” obawiają się wysokich wymagań projektowych. „Nowi profesjonaliści” zauważają niską świadomość w Polsce na temat specyfiki zamówień dla sektora jądrowego, a „Rynkowi liderzy” obawiają się konkurencji zagranicznych projektów. Dr Adam Juszczak z Polskiego Instytutu Ekonomicznego, zauważa:
Niestety, często to najmniej doświadczone firmy czują się przygotowane, a weterani branży wiedzą, jak trudny to projekt.
Finansowanie największą barierą
Największym problemem polskich firm jest brak dostępu do środków finansowych, co może ograniczyć ich udział w projekcie jądrowym. Średnia ocena tej bariery wynosi 4,29 w pięciostopniowej skali. Podobnie wysoko oceniono problem braku odpowiednich kompetencji (4,26) oraz trudności w spełnieniu wysokich wymagań inwestycyjnych (4,17).
Według PIE, 36% firm nie posiada żadnego certyfikatu wymaganego w sektorze jądrowym, a tylko 22% ma certyfikaty poza podstawowymi normami ISO. Jednocześnie 66% przedsiębiorstw deklaruje, iż samodzielnie sfinansuje zdobycie certyfikatów, jeżeli nie będzie możliwości uzyskania dotacji. Marcin Terebelski z Banku Gospodarstwa Krajowego, komentuje:
Jako bank rozwoju jesteśmy zainteresowani wspieraniem polskich przedsiębiorstw, aby ich udział w budowie elektrowni jądrowej był możliwie wysoki.
40% local content w pierwszej elektrowni
Firmy szacują, iż poziom local content w budowie pierwszej elektrowni jądrowej może wynieść około 40%. Co ciekawe, bardziej optymistycznie oceniają swój własny sektor (średnio 30%) niż całość projektu.
W przyszłości polskie firmy chcą kontynuować działalność w sektorze jądrowym – 84% badanych przewiduje, iż ich udział w kolejnych inwestycjach wzrośnie.
Czym jest local content?
Local content (zawartość lokalna) to udział krajowych firm, pracowników i technologii w realizacji dużych projektów inwestycyjnych, takich jak budowa elektrowni jądrowej. Określa, jaka część wartości projektu pozostaje w danym kraju, zamiast trafiać do zagranicznych dostawców.
Nie ma jednej, powszechnie przyjętej definicji local content, ale w kontekście polskiej elektrowni jądrowej oznacza to wartość zamówień i usług realizowanych przez polskie przedsiębiorstwa oraz poziom zatrudnienia krajowych specjalistów i firm.
W praktyce local content obejmuje m.in.:
- Dostawy i usługi – udział krajowych firm w dostarczaniu materiałów, sprzętu i usług dla inwestycji.
- Zatrudnienie – liczba miejsc pracy stworzonych dla lokalnych pracowników.
- Technologię i know-how – rozwój krajowych kompetencji i innowacji w danej branży.
Wysoki poziom local content ma najważniejsze znaczenie dla gospodarki, ponieważ wspiera rozwój lokalnych przedsiębiorstw, zwiększa zatrudnienie i wzmacnia konkurencyjność kraju w danym sektorze.
Rekomendacje dla sektora
Raport PIE wskazuje, iż polskie firmy potrzebują wsparcia w certyfikacji, finansowaniu oraz edukacji na temat wymagań sektora jądrowego. najważniejsze rekomendacje obejmują:
- Utworzenie organizacji wspierającej polskie firmy w globalnym łańcuchu dostaw sektora jądrowego.
- Lepszą promocję programów wsparcia finansowego dla przedsiębiorstw.
- Wzrost inwestycji w szkolenia i podnoszenie kompetencji pracowników.
Polska inwestycja jądrowa może stać się szansą dla rodzimych firm, jednak wymaga odpowiedniego przygotowania i wsparcia na poziomie finansowym i regulacyjnym.
Źródło: Raport PIE „Ile Polski w atomie?”
