4 godzin temu
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen przedstawiła w Orędziu o stanie Unii Europejskiej 2025 wizję zrównoważonej transformacji mocno splecioną z kwestiami konkurencyjności gospodarki i poprawy jakości życia obywateli. „Musimy dążyć do realizacji naszych celów klimatycznych i środowiskowych. To konieczność” – podkreśliła, jednak zaprezentowane podejście jest bardziej pragmatyczne niż w poprzednich latach.
Von der Leyen skupiła się na korzyściach ekonomicznych transformacji dla obywateli, konkurencyjności, tworzeniu europejskich miejsc pracy oraz ochronie technologicznej pozycji UE. Podkreśliła, iż ponad 70% energii elektrycznej w UE pochodzi już z niskoemisyjnych źródeł, a Europa jest światowym liderem w patentach clean-tech, konkurując głównie z Chinami.
Cel 90% redukcji emisji budzi kontrowersje w Polsce
Katarzyna Snyder, ekspertka ds. globalnej polityki klimatycznej w Instytucie Zielonej Gospodarki, analizuje znaczenie orędzia dla Polski: „Jej mocne podkreślenie kwestii bezpieczeństwa i solidarności wobec rosyjskiej agresji dobrze wpisuje się w polskie priorytety, ale cel 90% redukcji emisji do 2040 roku wciąż budzi w Warszawie spore kontrowersje polityczne i gospodarcze.”
Ekspertka wskazuje na obietnice dużych inwestycji, prostszych przepisów i ochrony handlu, które mogą pomóc polskiemu przemysłowi, jednak przez cały czas brakuje jasnych zasad dotyczących wsparcia dla sprawiedliwej transformacji w sektorach energochłonnych. Zapowiedź narzędzi wyrównujących globalne warunki gry, takich jak CBAM, może wzmocnić pozycję polskich firm, ale wiąże się z ryzykiem napięć w relacjach handlowych.
Elektryfikacja transportu bez zmian w zakazie spalinowych
W kontekście motoryzacji von der Leyen zapowiedziała inicjatywę europejskiego e-samochodu („e” jak ekologiczny, ekonomiczny i europejski) oraz nacisk na małe, przystępne cenowo pojazdy elektryczne. Aleksander Szałański z Fundacji Promocji Pojazdów Elektrycznych komentuje: „Przewodnicząca stwierdziła, iż ukłon w stronę europejskich producentów i wprowadzenie elastyczności w raportowaniu się sprawdza. Nie powinniśmy się więc spodziewać istotnych korekt w kontekście zakazu sprzedaży nowych samochodów spalinowych od 2035 roku.”
Uproszczenia WPR budzą wątpliwości ekspertów
Von der Leyen zapowiedziała także Akt o gospodarce obiegu zamkniętego jako wsparcie dla branży bateryjnej oraz inicjatywę „kupuj żywność z UE”. Adrianna Wrona z IZG, ekspertka ds. rolnictwa, ocenia: „Uproszczenia WPR, przedstawione jako sukces KE, budzą więcej wątpliwości. jeżeli pomogą dostosować wsparcie do lokalnych warunków, będą korzystne. jeżeli jednak będą sprzyjać zahamowaniu transformacji, mogą przyczynić się do utraty bezpieczeństwa i konkurencyjności.”
Orędzie sygnalizuje przesunięcie narracji UE w kierunku bardziej pragmatycznego podejścia do transformacji klimatycznej, gdzie cele środowiskowe są ściśle powiązane z bezpieczeństwem energetycznym, konkurencyjnością gospodarczą i technologiczną suwerennością Europy w obliczu globalnych wyzwań geopolitycznych.
