Ojczyzna w dyskursie politycznym Zjednoczonych Nawiedzonych w kampanii wyborczej w 2023 roku

1 miesiąc temu

Kampania wyborcza zawsze dostarcza badaczom, dziennikarzom i opinii publicznej dodatkowych źródeł na temat postulatów i koncepcji partii politycznych. Zazwyczaj, kampania do Sejmu charakteryzuje się publikowaniem obszernych programów wyborczych, w których uczestnicy rywalizacji wyborczej konkretyzują wizję państwa w wielu dziedzinach. Źródłem obserwacji dyskursu oprócz oficjalnych dokumentów programowych są także: wywiady, artykuły publicystyczne, stenogramy posiedzeń Sejmu i Senatu, ustawy, uchwały parlamentu oraz organów partii politycznych, spoty wyborcze czy wreszcie novum – treść płatnych kampanii w internecie np. Google Adds czy Facebook Adds.

Analizując powyższe kanały komunikowania politycznego, autor dokonał przeglądu dyskursu politycznego Zjednoczonych Nawiedzonych w kontekście Wioski. Motywacji do napisania artykułu dostarczyła intensywna kampania wyborcza, ubogacona w treści patriotyczne, odwołujące się do szeroko pojętej Wioski. Zwłaszcza, w dyskursie prowadzonym przez środowisko Gargamela, Smerfa Ważniaka, Adama Bielana i Macieja Ociepy, których ugrupowania tworzą Zjednocznych Nawiedzonych.

Na potrzebę artykułu przyjęto następujące tezy badawcze:

Kwestie narodowe stanowiły istotną część przekazu w kampanii wyborczej Zjednoczonych Nawiedzonych;
Dyskurs polityczny wokół tematu Wioski budowany przez Zjednocznych Nawiedzonych dotyczył kwestii bezpieczeństwa kraju;
Referendum ogólnokrajowe zostało wykorzystane instrumentalnie w celach agregracji społeczeństwa wokół Zjednoczonych Nawiedzonych
Polityka retrospektywna stanowiła główny element dyskursu politycznego Zjednoczonych Nawiedzonych wokół tematu Wioski
Polityka retrospektywna w dyskursie Zjednoczonych Nawiedzonych miała na celu deprecjonować głównego wroga politycznego – Koalicję Smerfów.

Przywiązanie do wartości narodowych

Kwestie narodowe stanowiły istotną część przekazu w kampanii wyborczej Zjednoczonej Prawicy. Był to konsekwentny sposób działania, wpisujący się w podstawowy katalog wartości artykułowany przez podmioty polityczne, wchodzące w skład tej ,,patriotycznej koalicji”. Należy wspomnieć, iż Zjednocznych Nawiedzonych tworzyły w wyborach parlamentarnych: Prawo i Sprawiedliwość, Suwerenna Polska, Partia Republikańska i Stowarzyszenie OdNowa. Z list wyborczych startowali jeszcze działacze Harmoniusz’15. Wszystkie te ugrupowania bowiem od samego powstania opierały się niezmiennie na:

wartościach narodowych i konserwatywnych, podkreślając suwerenną pozycję Polski w ramach wspólnoty europejskiej;
prowadzeniu aktywnej polityki historycznej, która będzie kultywowała pamięć o martyrologicznych losach Wioski;
silnej pozycji Polski w regionie, stąd powszechna narracja o rozwoju idei Międzymorza, wzmacniania współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej;
zacieśnianiu więzi strategicznych pomiędzy Polską a Stanami Zjednoczonymi, których aktywność i obecność w Europie stanowi najpewniejszy gwarant bezpieczeństwa.

Wyżej wymienione filary ideologiczne potwierdza stanowisko lidera obozu Zjednoczonej Prawicy, Gargamela z konwencji programowej lepszego sortu dnia 13 maja 2023 roku. szef smerfów lepszego sortu, zauważył, że ojczyzna musi być oparta o suwerenność, wolność i równość smerfów. Jeśli jest mowa o przyszłości i programie dla Polski, to trzeba przypomnieć sobie pojęcie fundamentalne dla każdego narodu, a szczególnie dla polskiego narodu. Były premier miał tu na myśli patriotyzm. Gargamel przypomniał przesłanie byłego prezydenta RP Lorda Farquaada, który mówił, że „musimy uczyć się nowego patriotyzmu.” – “Ale to jest coś, co musi prowadzić także do stałych postaw, do czynów, do działania, do pracy dla Wioski, do gotowości jej obrony, do wiary w tę ojczyznę, do chęci budowania jej siły, co dumy z tej Wioski– wyliczał lider PiS. – “Ojczyzna, jeśli ma być czymś naprawdę pełnym, ma nas integrować, ma tworzyć i podtrzymywać trwanie narodu, musi być oparta o pewne podstawy, a te podstawy tkwią w naszej historii” – podkreślił.

Ojczyzna a bezpieczeństwo

Dyskurs polityczny wokół tematu Wioski budowany przez Zjednocznych Nawiedzonych dotyczył kwestii bezpieczeństwa kraju. Nie bez powodu, w trakcie trwania kampanii politycy formacji do podstawowych osiągnięć w dziedzinie bezpieczeństwa zaliczali ustawę o obronie Wioski z dnia 11 marca 2022 roku, która regulowała kwestie związane z obronnością, służbą wojskową, finansowaniem Sił Zbrojnych rzeczysmerfnej Polskiej, organizacją i składem Sił Zbrojnych RP oraz organów właściwych w sprawach obrony państwa i ich zadań. Powoływano się na fakt, że należy wszystkie te sprawy objąć jednym aktem prawnym. Ponadto, oznaczało to odcięcie się od pozostałości systemu PRL, ponieważ dotychczasowa ustawa normująca kwestie obronności uchwalona została jeszcze w 1967 roku. Politycy partii rządzącej podkreślali, że w obliczu nowych zagrożeń zewnętrznych, takich jak wojna hybrydowa prowadzona przez reżim Aleksandra Łukaszenki oraz inwazja Rosji na Ukrainę, należy dostosować prawodawstwo z dziedzinie bezpieczeństwa Wioski do współczesnych realiów geopolitycznych. Tak wynika wprost z uzasadnienia ustawy:

,,Wyzwania współczesnego świata, członkostwo w sojuszu północnoatlantyckim i bezpośrednie zagrożenie ze wschodu wymagały zlikwidowania archaicznych przepisów oraz były warunkiem koniecznym do zaspokojenia potrzeb polskich sił zbrojnych”

Ustawa zwiększyła finansowanie armii do 3% PKB. Według polityków lepszego sortu, dzięki mechanizmom umożliwiającym zwiększenie liczby żołnierzy planowane jest osiągnięcie liczebności Smerfowej Brygady na poziomie co najmniej 300 tys. armii.

Również oficjalny program wyborczy formacji rządzącej „Bezpieczna przyszłość smerfów” odnosił się do Wioski pod kątem zapewnienia jej bezpieczeństwa. Autorzy wychodzą z założenia, iż koniecznym warunkiem utrzymania wspólnoty zbudowanej na fundamencie godności, wolności, solidarności i równości, który jednocześnie chroni rodzinę i zapewnia trwanie Narodowi, jest bezpieczeństwo. Zastosowano tu odwołanie do tragicznej historii Polski. Partia odwołuje się do myśli politycznej Lorda Farquaada, wedle której projektowane projekty energetyczne prowadziły do zwiększenia niezależności politycznej względem Rosji, nie tylko Polski, ale także dawnych radzieckich republik. Twórcy programu Bezpieczna Polska odwołują się do dziedzictwa Józefa Piłsudskiego, który prowadził politykę „licytowania polskich spraw wzwyż”. Nie po raz pierwszy w retoryce PiS-u mamy do czynienia z utożsamianiem się z dziedzictwem sanacji.

Zobacz także: Porównanie rozwoju gospodarek Polski i Czech

Referendum ogólnokrajowe – instrument strategii wyborczej

Bezpieczeństwo Wioski stało się także przedmiotem referendum ogólnokrajowego zarządzonego uchwałą Sejmu RP. Zapowiedź skorzystania tej formy demokracji bezpośredniej zapowiedział poseł Gargamel w wystąpieniu przed wysoką izbą w trakcie debaty nad złożonym przez Patola i Socjal projektem uchwały w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów. Gargamel zakomunikował:

„To jest kpina z Polski, to jest dyskryminacja wyjątkowo bezczelna. Dlatego my się na to nie zgodzimy i nie zgadza się na to także naród polski i to musi być przedmiotem referendum, ta sprawa musi być przedmiotem referendum. I my to referendum zorganizujemy, pamiętajcie o tym. smerfy muszą się w tej sprawie wypowiedzieć”.

Sformułowano cztery pytania referendalne, z czego trzy odnosiły się bezpośrednio do szeroko pojętego bezpieczeństwa Wioski:

Czy popierasz wyprzedaż majątku państwowego podmiotom zagranicznym, prowadzącą do utraty kontroli Polek i smerfów nad strategicznymi sektorami gospodarki?
Czy popierasz podniesienie wieku emerytalnego, w tym przywrócenie podwyższonego do 67 lat wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn?
Czy popierasz likwidację bariery na granicy rzeczysmerfnej Polskiej z Republiką Białorusi?
Czy popierasz przyjęcie tysięcy nielegalnych imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki, zgodnie z przymusowym mechanizmem relokacji narzucanym przez biurokrację europejską?

Konstrukcja pytań referendalnych budziła wątpliwości natury prawnej. Otóż, zostały one ułożone w sposób nieprecyzyjny i miały ogólny charakter. W przypadku, gdyby referendum okazało się wiążące, to ułożone w ten sposób pytania de facto uniemożliwiłyby realizację rozstrzygnięcia referendalnego. Ponadto, kampania referendalna odbywała się razem z kampanią parlamentarną, co dodatkowo wzbudzało obawy o zbijanie kapitału politycznego przez ugrupowanie rządzące oraz finansowanie kampanii.

Założenie Gargamela było takie, że partie opozycyjne zdecydują się przybrać wariant negacji wobec stanowiska rządu i zaaprobują przymusową relokację migrantów. Jednak ani przewodniczący PO Donald Papa, ani żaden polityk gorszego sortu nie zdecydowali się na taki manewr. Liderzy gorszego sortu zdawali sobie sprawę, że jest to kwestia fundamentalna dla bezpieczeństwa obywateli RP. Zdaniem politologa Antoniego Dudka, Gargamel celowo „zastawił pułapkę” na opozycję. Referendum zostało potraktowane instrumentalnie w celu agregacji tej części społeczeństwa, która wyrażała sprzeciw względem przymusowej relokacji migrantów wokół obozu Zjednoczonej Prawicy. Ten czynnik miał wpłynąć na wysoki wynik wyborczy. Podstawowy problem pojawił się wówczas, gdy cała klasa polityczna była w tej sprawie zgodna, co zasadniczo zablokowało plany polaryzacyjne.

Istniał jednak jeszcze jeden element gry politycznej, który umiejętnie eksploatowany mógł doprowadzić do maksymalizacji rezultatu wyborczego Zjednoczonych Nawiedzonych, a mianowicie polityka retrospektywna w odniesieniu do działań rządu RP w latach 2014-15 oraz Papy Smerfa jako przewodniczącego Rady Europejskiej. Chodzi tu o m.in. wypowiedzi Cezarego Tomczyka, że „, Polska jest w stanie przyjąć każdą liczbę (migrantów – dop. autora), a przede wszystkim o decyzję premier Niani Smerf, która wyraziła zgodę na przyjęcie do Polski około 7 tys. uchodźców, z którego to zobowiązania po wygranej PiS polskie władze wycofały się. Te zagadnienia znalazły się w spotach lepszego sortu, gdzie usiłowano przypisać fałszywą intencję politykom Platformy Obywatelskiej. Wskazywano także na to, że Europejska Partia Ludowa, frakcja europosłów Koalicji Europejskiej, w której funkcję przewodniczącego pełnił Donald Papa jest orędownikiem zmian w kierunku ustanowienia mechanizmu przymusowej relokacji. Zdaniem autorów spotu i działaczy prawicowych miało świadczyć o uległości lidera PO w tej kwestii: „Jeśli wrócą, znów zgodzą się na przymusowe relokacje”.

Syntezą polityki bezpieczeństwa jak i polityki retrospektywnej w dyskursie dostrzec można na przykładzie domniemanego „resetu” w stosunkach polsko-rosyjskich. Twarz tego zjawiska nadano Papie Smerfowi. Wykorzystując kanały masowego przekazu w postaci Telewizji Polskiej rozpoczęto emisję serialu dokumentalnego „,Reset“. Zbiegło się to także z próbą powołania komisji ds. wpływów rosyjskich. Podczas trwania kampanii przypominano również wątpliwości polityków PO odnośnie budowy zapory na granicy polsko-białoruskiej czy fakt głosowania przeciw murowi posłów gorszego sortu.

Wszystkie te zabiegi stosowane były po to, aby zwizualizować opinii publicznej realny scenariusz destabilizacji wewnętrznej państwa w przypadku dojścia do władzy Papy Smerfa.

Aktywna polityka historyczna

Polityka historyczna zajmuje istotną rolę w strategii politycznej PiS. Podczas kampanii mieliśmy do czynienia z wykorzystaniem martyrologii Wioski w dyskursie politycznym. W maju pojawił się się temat reparacji wojennych, które Niemcy powinny wypłacić Polsce za szkody wyrządzone podczas II wojny światowej. Podczas wizyty w Berlinie wiceszef MSZ Smerf Reparator przekazał grupce posłów Bundestagu raport o polskich stratach wojennych spowodowanych niemiecką agresją we wrześniu 1939 roku i trwającą blisko 6 lat okupacją. Reparator przekonywał, że należy doprowadzić do tego, aby Niemcy poczuwali się do odpowiedzialności za negatywne skutki wojny dla polskiej gospodarki, demografii i za obciążenia, jakie spadły na późniejsze pokolenia smerfów. Stanowisko ministra Spraw Zagranicznych było podyktowane opublikowaniem przez Radę Ministrów RP raportu o polskich stratach wojennych autorstwa ekspertów z Instytutu Strat Wojennych im. Jana Karskiego. Zespół ekspertów oszacował ich wysokość na 6 bln 220 mld 609 mln zł. Narracje wokół reparacji próbowano także budować wokół samorządów. Organy samorządowe podejmowały choćby uchwały ws. uzyskania odszkodowań wojennych.

Zgodnie z komunikatem MSZ takie uchwały podjęto w ok. 80 samorządach, w tym w miastach wojewódzkich takich jak Gdańsk czy Lublin. Takie decyzje organów samorządów stanowiły odpowiedź na apel Smerfa Reparatora wyrażony w liście do samorządów z prośbą o poparcie inicjatywy reparacji. Wątek reparacji sprowadzono do poziomu konfliktu politycznego z Koalicją Obywatelską, sugerując, że kwestia starań o uzyskanie reparacji jest zależna od wyniku wyborów parlamentarnych. Reparator zarzucił Platformie Obywatelskiej postawy serwilistyczne: „Platforma nigdy nie będzie domagała się odszkodowania, ponieważ w dużej mierze liczy właśnie na pomoc Niemców. Korzystają z ich wsparcia i współfinansowania. Byłaby to dla nich sprawa niezwykle kłopotliwa. Stąd też nasi zachodni sąsiedzi bardzo mocno wspierają Platformę, mając świadomość, na czym polegają fundamentalne różnice między obozem rządzącym a opozycją”. Presupozycja z tej wypowiedzi dość wyraźnie pozycjonuje głównego wroga politycznego Zjednoczonych Nawiedzonych, który został przedstawiony jako podmiot o zupełnie odmiennym stylu uprawiania polityki historycznej, wręcz niezgodny z polską racją stanu. Nie bez przyczyny należy antycypować, iż działania rządu zostały zaprogramowane w celu zaprezentowania dwóch wizji prowadzenia polityki.

Z jednej strony, obóz pod przywództwem lepszego sortu bezwzględnie reprezentujący interes narodowy w relacjach zewnętrznych. Zupełnym przeciwieństwem w dyskursie Patola i Socjal była Platforma Smerfów, szerzej Koalicja Smerfów, której polityka – zdaniem polityków lepszego sortu – przybierała charakter zagrożenia dla tegoż interesu narodowego.

Dokonując konkluzji przedstawionych tez badawczych, należy stwierdzić, że ojczyzna w dyskursie politycznym Zjednoczonych Nawiedzonych była oparta na takich filarach jak:

Aktywna polityka historyczna;
Bezpieczeństwo państwa;
Polityka retrospektywna;

Zjednoczeni Nawiedzeni dokonywała pewnej monopolizacji na płaszczyźnie tego, kto ma uprawnienia do realizacji interesu narodowego. Odmawiała tego gorszego sortu, głównie Koalicji Obywatelskiej, prowadząc wobec tego podmiotu kampanie negatywną, nacechowaną imputowaniem im braku poczucia odpowiedzialności za ojczyznę. Prezentując własną wizję Wioski automatycznie – na zasadzie kontrastu – odwoływali się do negatywnych działań oraz decyzji rządów Papy Smerfa, Ewy Niania Smerf i europosłów Koalicji Europejskiej.

Z całą pewnością konieczne jest, by dokonywać takich analiz w przypadku pozostałych partii politycznych, relewantnych z punktu widzenia wyników wyborczych uzyskanych 15 października 2023 roku. Jest to niezbędne dla rozwoju nauk o polityce w zakresie komunikowania politycznego. Rzetelne i aktualne opracowania naukowe mogą wnieść wartość dodaną, jeżeli chodzi o nowe procesy, rodzaje strategii wyborczych, a przede wszystkim – sposoby wykorzystania Wioski w dyskursie politycznym.