Już niedługo działalność sektora OZE ulegnie dużym przeobrażeniom. Szeroki pakiet nowelizacji znacząco przyspieszy rozwój OZE w Polsce, w szczególności poprzez liberalizację ustawy odległościowej 10H i uwolnienie nowych inwestycji, a także reformę procesu przyłączeniowego nowych źródeł.
Wiatr, biogaz i biometan na fali wznoszącej
Przewiduje się, iż nowelizacja ustawy wiatrakowej oraz niektórych innych ustaw, która ostatnio została przyjęta przez rząd i w najbliższym czasie będzie kierowana do sejmu, znacząco przyczyni się do rozwoju nowych źródeł OZE w postaci farm wiatrowych, biogazowni i biometanowni.
Zmiany w ustawie wiatrakowej dla nowych i istniejących już elektrowni
W przypadku farm wiatrowych uwolnienie nowych inwestycji ma nastąpić w szczególności poprzez umożliwienie ich lokowania w odległości:
- nie mniejszej niż 500 m od zabudowy mieszkaniowej;
- 1500 m od parków narodowych;
- 500 m od obszarów Natura 2000, obejmujących obszary specjalnej ochrony ptaków i siedlisk (w których przedmiotem ochrony są nietoperze);
- co najmniej jednokrotności maksymalnej całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej określonej w planie miejscowym od drogi krajowej.
Wprowadzony został również zakaz lokalizacji elektrowni wiatrowych w przestrzeniach powietrznych MCTR i MRT (przestrzenie wojskowe), gdzie mogą stanowić przeszkody lotnicze.
Co istotne, nowelizacja ustawy wiatrakowej przewiduje także ułatwienia dla modernizacji dotychczasowych elektrowni wiatrowych, czyli tzw. repowering (zwiększenie mocy). Zmiany mają wprowadzić regulacje, które w szczególności:
- przyspieszą proces przyłączeniowy (będą to m.in. zwolnienia z opłat przyłączeniowych lub ich obniżenie, a także krótsze terminy na wydanie warunków przyłączeniowych);
- wprowadzą szczegółowe wymogi dla takiej modernizacji.
Wsparcie dla biogazu i biometanu
Nowe przepisy zakładają także wsparcie dla innych form OZE, takich jak biogaz i biometan, poprzez:
- wprowadzenie systemu aukcyjnego dla sprzedaży biometanu (także dla instalacji biometanowych o mocy powyżej 1 MW);
- umożliwienie dostarczania biogazu lub biogazu rolniczego dzięki gazociągu bezpośrednio od wytwórcy do odbiorcy.
Nowelizacja przewiduje dalsze ulepszenia dla lokowania i funkcjonowania OZE, m.in. w zakresie elektrowni wodnych oraz usunięcia niektórych ograniczeń dotyczących magazynów energii w zakresie instalacji prosumenckich czy definicji instalacji OZE.
Proces przyłączeniowy instalacji OZE do gruntownej zmiany
Już od dłuższego czasu blokerem dla inwestycji w OZE był proces przyłączeniowy, który bardzo często kończył się odmowami przyłączenia nowych źródeł ze względu na brak przepustowości sieci czy „rezerwowanie” mocy przyłączeniowych na długi okres. To ma się zmienić dzięki świeżo skierowanemu do konsultacji publicznych projektowi, który zakłada nowelizację prawa energetycznego oraz niektórych innych ustaw (UC84).
Projekt przewiduje w szczególności:
- wprowadzenie nowego rodzaju umów, czyli elastycznych umów przyłączeniowych – na obszarach, gdzie przepustowość sieci dostępnej dla nowych przyłączeń jest ograniczona. Dzięki takiej umowie operator uprawniony będzie do wprowadzania uzasadnionych ograniczeń w poborze lub wprowadzaniu do sieci energii elektrycznej z przyłączanej instalacji. Ze względu na zakładaną tymczasowość takiej umowy ma ona wskazywać, jakie warunki muszą zostać spełnione w celu usunięcia ograniczeń w przepustowości sieci, a w szczególności określać wymagany zakres rozbudowy sieci;
- rozszerzenie zastosowania cable poolingu – współdzielenie przyłącza ma dotyczyć wszystkich typów instalacji, nie tylko instalacji OZE;
- wprowadzenie elektronicznego systemu składania i rozpatrywania wniosków o wydanie warunków przyłączenia oraz ograniczenie liczby dokumentów składanych wraz z wnioskiem;
- wprowadzenie rozwiązań mających zakończyć blokowanie mocy przyłączeniowych, takich jak:
-
- skrócenie okresu ważności warunków przyłączeniowych do sieci elektroenergetycznej do 1 roku (z obecnych 2 lat);
-
- zwiększenie kwoty zaliczki na poczet opłaty za przyłączenie z 30 na 60 zł/kW oraz wprowadzenie dodatkowych opłat i zabezpieczeń w celu faktycznej realizacji inwestycji;
-
- wprowadzenie do umów przyłączeniowych obowiązków realizacji tzw. kamieni milowych;
-
- organizację aukcji na moce przyłączeniowe uwolnione w związku z rozwiązaniem umowy przyłączeniowej z powodu braku realizacji powyższych kamieni milowych;
- utworzenie platform informacyjnych przez operatorów sieci, zawierających informacje dotyczące, m.in. dostępnych zdolności przyłączeniowych, złożonych wniosków o określenie warunków przyłączenia, statusie rozpatrywania wniosków itd.
Nowelizacja zawiera także dodatkowe zmiany mające zabezpieczyć odbiorców przed zbyt wysokimi wzrostami cen energii, wprowadzając w szczególności umowy sprzedaży energii po gwarantowanej cenie.