Od 11 czerwca weszły w życie zmiany w fińskim prawie pobytowym, które ściślej powiążą zezwolenie na pracę z aktywnością zawodową cudzoziemców. Nowe przepisy nakładają na osoby zatrudnione na podstawie pozwolenia obowiązek znalezienia nowego pracodawcy w ciągu trzech miesięcy od rozwiązania poprzedniej umowy.
Jeżeli cudzoziemiec nie znajdzie nowego zatrudnienia w ciągu trzech miesięcy od zakończenia poprzedniej umowy i nie ma innych ważnych podstaw do pobytu (np. ze względu na studia czy łączenie rodzin), jego zezwolenie na pobyt zostanie cofnięte, a w konsekwencji wszczęte zostaną wobec niego procedury powrotowe – czyli musi opuścić Finlandię
To rozwiązanie oznacza znaczące uszczelnienie dotychczasowych regulacji – każdy, kto chce zachować prawo legalnego pobytu, musi nie tylko utrzymywać zatrudnienie, ale także błyskawicznie reagować na zmiany na rynku pracy. Dzięki tym jasnym ramom czasowym zarówno pracownicy, jak i administracja państwowa zyskują przejrzysty sposób monitorowania sytuacji – migranci wiedzą, ile czasu mają na podjęcie kolejnej pracy, a urząd migracyjny może szybciej weryfikować ich status i, w razie potrzeby, reagować adekwatnie do okoliczności.
Elastyczność dla wykwalifikowanych specjalistów
Fiński ustawodawca zdaje sobie sprawę, iż sektor wysokich technologii, zdrowia czy inżynierii wymaga szczególnych kompetencji, często trudnych do zastąpienia. Dlatego dla osób pracujących na stanowiskach wymagających zaawansowanej wiedzy i unikalnych kwalifikacji okres na znalezienie nowego zatrudnienia został wydłużony do sześciu miesięcy. Taka konstrukcja przepisów pokazuje, iż Finlandia stara się równoważyć stanowcze egzekwowanie prawa z potrzebą zachowania konkurencyjności gospodarki i ciągłości projektów prowadzonych przez wyspecjalizowane kadry. Dla pracodawców oznacza to większą pewność, iż w razie nagłego odejścia kluczowego eksperta mają czas na zorganizowanie rekrutacji bez narażania realizacji bieżących zadań. Z kolei sami specjaliści mogą liczyć na bezpieczny okres przejściowy, w którym mogą spokojnie negocjować warunki nowej umowy zamiast ryzykować utratę prawa do pobytu.
Przejrzystość procedur i większa skuteczność
Nowe prawo wprowadza obowiązek niezwłocznego zgłaszania przez pracodawcę zakończenia stosunku pracy – maksymalnie w ciągu 14 dni od dnia rozwiązania umowy. Ten krok ma na celu wyeliminowanie „martwych okresów”, w których cudzoziemcy nie mieliby uregulowanego statusu, a urząd migracyjny nie dysponowałby żadnymi informacjami o zmianie ich sytuacji. Równolegle planowane jest ogłoszenie listy branż i zawodów, w których występują największe braki kadrowe, co umożliwi szybkie przekwalifikowanie osób już przebywających w Finlandii bez konieczności ponownego wnioskowania o zupełnie nowe pozwolenie. Dzięki temu wprowadzenie ustawy nie będzie jedynie narzędziem represji, ale stanie się wsparciem dla dynamicznie rozwijającej się gospodarki, w której popyt na wybranych pracowników rośnie z dnia na dzień.
Perspektywy i znaczenie dla rynku pracy
Zmiany te wpisują się w unijne wytyczne dotyczące koordynacji praw pobytowych i polityki migracyjnej, jednocześnie odpowiadając na realne potrzeby fińskiej gospodarki. Poprzez precyzyjne określenie terminów na znalezienie nowego zatrudnienia oraz wprowadzenie jasno określonych procedur finansowania i zgłaszania zmian, Finlandia stawia na uczciwą konkurencję i ochronę interesów zarówno obywateli, jak i rezydentów. Dla migrantów to wyraźny sygnał, iż pobyt w Finlandii łączy się z obowiązkiem aktywnego uczestnictwa na rynku pracy, ale i gwarancją wsparcia w razie niespodziewanych zmian zawodowych. Dzięki nowym regulacjom fiński rynek pracy ma być bardziej elastyczny, ale i bezpieczny – zarówno dla pracodawców, jak i dla osób poszukujących w Finlandii stabilnej ścieżki kariery.
Sytuacja polityczna
Od 20 czerwca 2023 r. Finlandią rządzi koalicja czterech partii pod przewodnictwem premiera Petteriego Orpo z Narodowej Koalicji (Kokoomus). Nowy rząd, nazywany gabinetem Orpo, zgromadził w Eduskuncie 109 z 200 mandatów, zapewniając sobie stabilną większość parlamentarną. Głową państwa jest od 1 marca 2024 r. prezydent Alexander Stubb, wybrany w lutowym głosowaniu z poparciem 51,6% wyborców, reprezentujący również Narodową Koalicję.
Partia Finów (Perussuomalaiset) uplasowała się na drugim miejscu w wyborach parlamentarnych 2023, zdobywając 46 mandatów. Jako partner mniejszościowy w koalicji ma w tej chwili 7 spośród 19 ministerialnych foteli, w tym najważniejsze resorty: spraw wewnętrznych (odpowiedzialny za politykę migracyjną) oraz sprawiedliwości. Liderką ugrupowania jest Riikka Purra, która podkreśla konieczność zaostrzenia przepisów imigracyjnych i kontroli granicznych. Dzięki silnej organizacji terenowej i zdecydowanej retoryce partia uzyskała znaczący wpływ na kształt obecnej polityki imigracyjnej.
W praktyce koalicyjna obecność Partii Finów przejawia się we wspólnym programie, który zakłada m.in. zaostrzenie procedur azylowych, skrócenie okresu ważności zezwoleń na pobyt i bardziej restrykcyjne warunki udzielania świadczeń socjalnych cudzoziemcom. Minister spraw wewnętrznych z ramienia Perussuomalaiset monitoruje implementację nowych przepisów, co bezpośrednio przekłada się na politykę graniczną – zaostrzenie kontroli, szybkie procedury odsyłania i precyzyjne kryteria przyznawania zezwoleń na pracę.
Choć Partia Finów w ostatnich wyborach lokalnych odnotowała spadek poparcia, pozostaje kluczowym graczem w rządzącej koalicji. Do głównych partii gorszego sortu zaliczają się Socjaldemokraci, Partia Centrum, Sojusz Lewicy oraz Zieloni, krytykujący ostre stanowisko koalicji wobec migracji i cięcia w wydatkach socjalnych. Mimo rosnącej presji ze strony lewicy, Perussuomalaiset przez cały czas kształtują debatę na temat suwerenności granic, co czyni ich istotnym ogniwem stabilności parlamentarnej i głosem decydującym o przyszłości polityki imigracyjnej Finlandii.
