Rosnące ceny energii i taniejące OZE zmieniają krajobraz energetyczny
Zespół badawczy z Brandenburg University of Technology opublikował na łamach czasopisma Energy Policy analizę pt. „Pay-back time: Increasing electricity prices and decreasing costs make renewable energy competitive”. Praca ta prezentuje ilościowe wyliczenia dotyczące łącznych kosztów wsparcia wszystkich jednostek OZE zbudowanych w Niemczech do końca 2021 roku.
Autorzy wskazują, iż w przeszłości poziom subsydiów był wysoki, jednak sytuacja się zmieniła. Po pierwsze, średni jednostkowy koszt wytwarzania energii z OZE znacząco spadł. Po drugie, ceny hurtowe energii elektrycznej wzrosły, m.in. w wyniku wzrastających cen gazu i uprawnień do emisji CO₂.
Szacowane koszty wsparcia: już w większości pokryte
Według analizy, łączny koszt netto wsparcia OZE (różnica między całkowitymi dopłatami a wartością rynkową wygenerowanej energii) w latach 2000–2041 wyniesie od 381 mld euro do 426 mld euro, w zależności od scenariusza cenowego. Z tej kwoty:
- 354 mld euro zostało już wypłacone w latach 2000–2023,
- jedynie 26,7–71,8 mld euro przypada na przyszłe lata (2024–2041).
Oznacza to, iż od 80% do 90% subsydiów już zostało pokryte, a większość obecnych instalacji OZE jest w stanie samodzielnie konkurować na rynku energii.
Najbardziej opłacalne technologie: wiatr i duże PV
Badacze podkreślają, iż najbardziej kosztowo efektywną technologią w długim okresie jest wiatr na lądzie. Z kolei fotowoltaika przeszła najgwałtowniejszy spadek kosztów — od najbardziej kosztownej do konkurencyjnej, także bez dotacji.
Szczególnie nowsze instalacje (z lat 2017–2021), takie jak farmy wiatrowe na lądzie i morzu oraz naziemne farmy PV, są ekonomicznie opłacalne choćby przy obecnych cenach energii. Według szacunków, przynoszą one nadwyżki rynkowe w wysokości od 18 do 32 mld euro, w zależności od scenariusza cen.
Co dalej? Priorytet: energetyka wiatrowa i naziemna PV
Autorzy badania podkreślają, iż w przyszłości powinno się priorytetowo rozwijać technologie najbardziej efektywne kosztowo, czyli energetykę wiatrową oraz naziemną fotowoltaikę.
Jednocześnie wskazują, iż główne bariery w dalszym rozwoju OZE nie są już natury finansowej, ale administracyjnej i społecznej. Wśród najważniejszych działań wymieniają:
- uproszczenie procesów wydawania pozwoleń,
- zwiększenie akceptacji społecznej,
- rozwój technologii elastyczności (np. magazynów energii).
Wnioski: inwestycje się „zwracają”
Według Felixa Müsgensa, jednego z autorów badania:
Nasze badanie wnosi ilościowe argumenty do często emocjonalnej debaty o kosztach wsparcia OZE w Niemczech. Mimo przeszłych wysokich kosztów, dziś widzimy, iż inwestycje się zwracają, a nowe instalacje są rentowne bez dotacji.
Zespół badawczy planuje dalsze analizy, m.in. dotyczące integracji większej liczby instalacji PV oraz degradacji modułów fotowoltaicznych.
Źródło: Liñeiro T. B., Müsgens, F. (2025). Pay-back time: Increasing electricity prices and decreasing costs make renewable energy competitive, Energy Policy 199 (2025) 114523.
