1 dzień temu
W odpowiedzi na zmieniające się warunki rynkowe i rosnące ceny gazu, państwa członkowskie Unii Europejskiej zgodziły się na złagodzenie obowiązujących przepisów dotyczących magazynowania paliwa przed sezonem zimowym. Dotychczasowe regulacje, wprowadzone w 2022, nakładały na kraje UE obowiązek napełnienia magazynów gazu do 90% pojemności w okresie do 1 listopada każdego roku.
Nowe propozycje zmian
Zgodnie z nowymi propozycjami, kraje członkowskie UE będą mogły odchodzić od limitu wypełnienia magazynów gazu, wynoszącego 90%. Dodatkowo, termin osiągnięcia tego celu zostanie rozszerzony na okres od 1 października do 1 grudnia. W przypadku przeszkód technicznych możliwe będzie dodatkowe odstępstwo o 5 punktów procentowych.
– Bardziej elastyczne limity napełniania mogą pomóc zmniejszyć obciążenie systemu i uchronić rynek przed zakłóceniami związanymi z uzupełnianiem magazynów gazu, wspierając lepsze warunki zakupu i bezpieczeństwo dostaw – stwierdziła komisja.
Skąd wzięły się limity?
Limity magazynowania gazu, wprowadzone przez Unię Europejską po wybuchu kryzysu energetycznego w 2022 roku, miały na celu zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego poprzez zapewnienie odpowiednich rezerw przed sezonem zimowym, stabilizację rynku gazu i ograniczenie szoków cenowych. Obowiązek zapełnienia magazynów do 90% do 1 listopada każdego roku miał przeciwdziałać panice zakupowej i spekulacjom cenowym, równocześnie tworząc bufor stabilizujący system elektroenergetyczny w czasie transformacji, w której gaz ziemny pełni rolę paliwa przejściowego wspierającego źródła odnawialne.
Z jednej strony, mechanizm ten skutecznie zwiększył bezpieczeństwo energetyczne UE – zimą 2022/2023 uniknięto niedoborów gazu mimo ograniczonych dostaw z Rosji, a poziom zapełnienia magazynów przekroczył 90%, co uspokoiło rynki i ograniczyło ekstremalne wzrosty cen. Z drugiej strony, sztywne terminy i poziomy napełnienia spowodowały presję zakupową w okresach wysokich cen, co doprowadziło do sztucznego zwiększenia popytu i windowania cen gazu latem – szczególnie w 2022 roku. Kraje o mniejszej pojemności magazynowej lub zależne od importu gazu (np. z terminali LNG) poniosły większe koszty, co przełożyło się na wzrost rachunków dla odbiorców końcowych. Dodatkowo, centralne planowanie poziomu zapasów utrudniało elastyczne reagowanie na zmieniające się warunki rynkowe i pogodowe.
– Poziomy docelowe dla magazynów gazu były uzasadnione w konkretnej sytuacji kryzysowej po rosyjskiej wojnie agresywnej w 2022 r., ale sytuacja się teraz uspokoiła – powiedziała Kerstin Andreae, przewodnicząca niemieckiej grupy lobbystycznej ds. energii BDEW, która wezwała do obniżenia prawnego wymogu magazynowania w Niemczech do 80 %.
Kolejne kroki legislacyjne – co oznaczają dla Polski?
Proponowane zmiany mają obowiązywać w latach 2026 i 2027, jednak jeżeli zostaną zatwierdzone na czas, mogą zostać wprowadzone już w 2025 roku. Negocjacje z Parlamentem Europejskim mają rozpocząć się w maju, a przedstawiciele branży gazowej, w tym organizacja Eurogas, apelują o finalizację zmian do lipca, aby zapewnić stabilizację dla operatorów rynkowych przed kolejnym sezonem grzewczym.
Dla Polski, która posiada rozbudowaną infrastrukturę magazynowania gazu, proponowane zmiany mogą przynieść korzyści w postaci większej elastyczności w zarządzaniu zapasami i potencjalnie niższe koszty zakupu gazu na rynku. Zbliżające się zmiany w regulacjach mogą przynieść korzyści, ale wymagają ostrożnej implementacji. W okresie transformacji energetycznej gaz przez cały czas będzie pełnił istotną rolę – ale tylko wtedy, gdy jego dostępność nie będzie zależeć od przestarzałych modeli sztywnego planowania.
Źródła: reuters.com, financialpost.com, ft.com
Fot. Canva
