2 godzin temu
Badania przeprowadzone wśród Amerykanów ujawniły, iż wyższe temperatury powodują wzrost ilości spożywanego cukru, zwłaszcza wśród osób mniej zamożnych i niewykształconych. Naukowcy ostrzegają, iż ocieplający się klimat i emisje gazów cieplarnianych będą coraz silniej wpływały na naszą dietę, również w mniej oczywisty sposób.
Słodkie napoje i przekąski – szkodliwy, ale popularny sposób na upały
Autorzy badania opublikowanego w czasopiśmie Nature (Pan He i in.) wykazali jasną zależność między wzrostem temperatur a spożyciem cukru. Analiza wydatków amerykańskich gospodarstw domowych w latach 2014-2019 ujawniła, iż już 1°C więcej przekłada się na spożycie dodatkowych 0,7 g cukru. Mowa tu o cukrach dodanych, bez uwzględnienia naturalnych składników występujących w owocach i innych produktach spożywczych. Co ciekawe, ten trend zwalnia nieco przy temperaturach przekraczających 30°C – prawdopodobnie ze względu na spadek apetytu w takich warunkach.
Badacze przewidują, iż do 2095 r., przy zakładanym wzroście temperatur rzędu 5°C, spożycie cukru zwiększy się o prawie 3 g. Zauważają przy tym, iż skłonność do kupowania lodów, słodkich napojów czy przekąsek w czasie upałów nie występuje równomiernie we wszystkich grupach społecznych. W Stanach Zjednoczonych dotyczy przede wszystkim osób o niskich dochodach, słabo wykształconych oraz należących do konkretnych grup etnicznych. Autorzy badania wiążą ten fakt z niższym poziomem wiedzy o zdrowym odżywianiu, ograniczonym dostępem do wartościowej żywności, a także z innymi normami kulturowymi.
Naukowcy wskazują poważne konsekwencje tego zjawiska: już niewielkie ilości nadmiarowych kalorii prowadzą do zwiększonego ryzyka wystąpienia otyłości, chorób metabolicznych i kardiologicznych. To prowadzi do wniosku, iż wraz z ocieplaniem się klimatu nierówności w stanie zdrowia poszczególnych grup społecznych mogą się pogłębiać.
Nie tylko cukier – jak zmiany klimatyczne wpływają na naszą dietę?
Zmieniający się klimat i wysokie emisje gazów cieplarnianych wpływają na naszą dietę na różne sposoby i należy oczekiwać, iż to oddziaływanie będzie się pogłębiało. Zwracają na to uwagę autorzy raportu przedstawionego podczas Intergovernmental Panel on Climate Change w 2023 r. Zmiana klimatu przekłada się na trudniejsze warunki pozyskiwania żywności w rolnictwie, leśnictwie czy rybołówstwie. Naukowcy szacują, iż już teraz zbiory kukurydzy, pszenicy czy ryżu są o 5 proc. mniejsze niż mogłyby być w optymalnych warunkach.
W raporcie pojawia się także przypuszczenie, iż niektóre rejony świata staną się całkowicie niezdatne do produkcji żywności. Do 2100 r. powierzchnia terenów nadających się pod uprawy może się zmniejszyć o 8 do 30 proc. Dotyczy to przede wszystkim państw słabo rozwiniętych, gdzie już dziś występuje duże ryzyko niedożywienia.
Warto przeczytać: Jak zmiana klimatu wpływa na produkcję wina?
Z artykułu opublikowanego w sierpniu 2022 r. w magazynie Frontiers wynika, iż zmiana klimatu wpływa na naszą dietę również w mikroskali. Emisje gazów cieplarnianych z jednej strony przyspieszają wzrost roślin; z drugiej, sprawiają, iż plony są mniej wartościowe. Zawierają mniej białek i ważnych mikroelementów, takich jak cynk, żelazo czy wapń. Zależność ta jest najbardziej widoczna w przypadku zbóż i warzyw będących podstawą diety w wielu krajach: ryżu, pszenicy, jęczmienia czy ziemniaków – spadek zawartości białek wynosi 7-15 proc.
Jak wybrnąć z tego problemu? Naukowcy sugerują większe zróżnicowanie upraw, monitorowanie roślin uprawnych pod kątem obecności składników odżywczych i tworzenie nowych odmian, bardziej odpornych na zmianę klimatu. Wskazują też na potrzebę likwidacji nierówności społecznych i szeroką edukację żywieniową – bez tego powszechny dostęp do bogatej w mikroelementy, wartościowej diety nie ma szans powodzenia.
W artykule korzystałam z:
He, P., Xu, Z., Chan, D. et al. Rising temperatures increase added sugar intake disproportionately in disadvantaged groups in the USA. Nat. Clim. Chang. 15, 963–970 (2025). https://doi.org/10.1038/s41558-025-02398-8
Owino V, Kumwenda C, Ekesa B,Parker ME, Ewoldt L, Roos N, Lee WTand Tome D (2022) The impact ofclimate change on food systems, dietquality, nutrition, and healthoutcomes: A narrative review.Front. Clim. 4:941842.doi: 10.3389/fclim.2022.941842
AR6 Synthesis Report: Climate Change 2023, IPCC
