"Kinderszenen" - Jarosław Marek Rymkiewicz o masakrze na Starówce - 13 sierpnia 1944r.

Polecamy interesujące opracowanie na portalu pch24.pl autorstwa Mariusza Soleckiego pt "13 sierpnia 1944. Masakra przy ulicy Kilińskiego 1 w literaturze"; uwaga: treść tylko dla osób dorosłych!

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

W "Kinderszenen" Jarosława Marka Rymkiewicza wspomnienia z dzieciństwa autora (przypadającego na lata niemieckiej okupacji) przeplatają się z opisami tragicznych wydarzeń Powstania Warszawskiego, tworząc osobistą opowieść o ludzkim losie.

Motywem, do którego Rymkiewicz szczególnie często powraca w książce, jest masakra z 13 sierpnia 1944 roku, kiedy to na ulicy Kilińskiego 1 eksplodował wypełniony trotylem czołg-pułapka, zabijając zgromadzonych wokół niego mieszkańców warszawskiej Starówki. Wokół tego wydarzenia pisarz snuje swoje historiozoficzne rozważania.

Jarosław Marek Rymkiewicz pisze we wstępie do książki:

"Tytuł mojej książki jest zaczerpnięty ze wspaniałego cyklu fortepianowych miniatur Roberta Schumanna, tak właśnie zatytułowanego - 'Kinderszenen'. [...] Pomysł Schumanna - muzyczne sportretowanie marzeń i wydarzeń z dziecinnego pokoju - powtarzali potem liczni kompozytorzy europejscy, wśród nich Piotr Czajkowski i Claude Debussy, który swój cykl z roku 1908, niemal równie słynny jak cykl Schumanna, zatytułował 'Children’s Corner'. Mój 'Children’s Corner' (też dobry dla mnie tytuł, bo choć była wojna, to żyłem w kąciku) czy moje 'Kinderszenen' coś oczywiście różni od dzieł tych wielkich kompozytorów. Różnica jest przede wszystkim w stopniu słodyczy - los chciał, żeby w latach czterdziestych ubiegłego wieku Träumereien śnione przez polskiego chłopca w jego dziecinnym kąciku były pełne krwi i grozy."

'Kinderszenen' to książka, której dwoma przeplatającymi się motywami są przeżycia dzieciństwa autora - i sceny rzezi z Powstania Warszawskiego, a szczególnie jedna, niebywale krwawa (...)

Można powiedzieć, iż autor książki z jednej strony dostrzega biologiczny, jakoś tam nieludzki i pozbawiony racjonalnych podstaw aspekt zmagań polsko-niemieckich, a z drugiej strony za wszelką cenę szuka dla tej masowej śmierci i zniszczenia jakiegoś wyższego sensu, dochodząc wreszcie do wniosku, iż sensowność powstania wynika stąd, iż było ono przeciwstawieniem niemieckiemu szaleństwu mordowania - polskiego szaleństwa walki wbrew wszelkim - politycznym czy militarnym rachunkom sił." (Instytut Książki, 2008-07-10)

Zdaniem Andrzeja Franaszka: " 'Kinderszenen" napisane są świetnie, gęstym, a zarazem klarownym językiem. Kolejne fragmenty to okruchy pamięci, jakby rozsypane po wybuchu pocisku lub może naładowanego trotylem pojazdu, którego historia jest przewodnim motywem książki. (...) Autor 'Żmutu' kolejny raz ukazuje nam proces odpamiętywania lub domyślania się przeszłości, w sposób jednocześnie pedantyczny i porywający dążąc do prawdy, a adekwatnie do kolejnych jej przybliżeń (...).


Jarosław Marek Rymkiewicz (ur. 1935) - krytyk i historyk literatury, eseista, poeta, tłumacz, dramatopisarz. Autor m.in. tomów poezji "Zachód słońca w Milanówku" (2002), "Cicho ciszej" (2003) i "Do widzenia gawrony" (2006), książek eseistycznych o Leśmianie - "Leśmian. Encyklopedia" (2001), Słowackim - "Słowacki. Encyklopedia" (2004) i Mickiewiczu - "Żmut" (2005) oraz "Wieszanie" (2007) i "Samuel Zborowski" (2010).

Jarosław Marek Rymkiewicz
"Kinderszenen"
Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008

www.wydawnictwo-sic.com.pl