DSR zmienia polską energetykę. Raport Polityki Insight i Enel X: potrzebne zmiany regulacyjne, by uwolnić pełny potencjał elastyczności systemu

Czym jest DSR i jak działa?

Program DSR pozwala odbiorcom energii – głównie przedsiębiorstwom – ograniczyć zużycie prądu na żądanie operatora systemu elektroenergetycznego, gdy grozi mu przeciążenie. Od 2017 roku DSR funkcjonuje w Polsce w ramach rynku mocy i pełni kluczową rolę w zwiększaniu elastyczności oraz niezawodności KSE. Redukcja zapotrzebowania odbywa się poprzez m.in. przesunięcie poboru na inne godziny, czasowe ograniczenie zużycia lub włączenie magazynów energii i źródeł własnych.

Z udziałem niemal wyłącznie za pośrednictwem agregatorów, DSR pozwala tworzyć tzw. wirtualne elektrownie – systemy, w których wiele podmiotów działa jak jedno źródło mocy. To umożliwia oferowanie porównywalnych rezerw do konwencjonalnych elektrowni.

Potencjał i rosnące znaczenie DSR w Polsce

Jak wynika z raportu, w latach 2025–2040 zapotrzebowanie na energię wzrośnie z ok. 170 TWh do 200–225 TWh, a zapotrzebowanie na moc – z 27 do 42 GW. Już dziś udział jednostek DSR w rynku mocy rośnie z roku na rok: z 615 MW zakontraktowanych na 2021 rok do 1539 MW na 2027 rok (czyli ok. 8% szczytowego zapotrzebowania). W optymalnych warunkach może to być choćby 10%.

Eksperci podkreślają, iż dzięki uczestnictwu w DSR przedsiębiorstwa nie tylko otrzymują wynagrodzenie za gotowość do redukcji, ale zyskują narzędzia do lepszego zarządzania produkcją, optymalizacji zużycia i kosztów energii oraz do efektywniejszego kontraktowania na rynku hurtowym.

Bariery i rekomendacje zmian

Mimo rosnącej roli DSR, raport wskazuje na potrzebę reformy rynku mocy i systemowych ułatwień dla odbiorców. Wśród rekomendacji znajdują się m.in.:

• umożliwienie ponownego przeprowadzenia testów redukcji w kwartalnych demonstracjach,
• uproszczenie zgłoszeń odbiorców do systemu,
• wdrożenie certyfikatów ORed jako narzędzi kwalifikacyjnych,
• wprowadzenie niezależnego opomiarowania (submetering),
• elastyczniejsze zarządzanie składem jednostek zagregowanych,
• wykorzystanie agregatów rezerwowych jako źródeł redukcji.

Raport sugeruje również konieczność przedłużenia funkcjonowania rynku mocy poza rok 2030 – co wpisuje się w coraz powszechniejszy trend europejski. Komisja Europejska nie traktuje już rynku mocy jako rozwiązania tymczasowego.

Rozwój DSR także poza rynkiem mocy

Oprócz rynku mocy, DSR ma również potencjał w usługach bilansujących, które dziś zdominowane są przez wielkie elektrownie. Aby zagregowani odbiorcy i rozproszone źródła mogły w pełni z niego korzystać, konieczne jest uproszczenie procedur wejścia na rynek oraz wprowadzenie niedyskryminacyjnych zasad rozliczeń z agregatorami.

Jak podkreśla Jacek Misiejuk z Enel X, DSR to dziś nie tylko wsparcie systemu elektroenergetycznego, ale też realne korzyści finansowe i operacyjne dla przedsiębiorstw. Wdrażanie rekomendowanych zmian mogłoby znacząco zwiększyć udział elastyczności po stronie popytowej w transformacji energetycznej Polski.

• Enea publikuje pierwszy raport ESG zgodny z CSRD – nowy etap transformacji energetycznej
• Nowy KPEiK: Aktywna transformacja energetyczno-klimatyczna i tańsza energia do 2040 roku
• Transformacja energetyki dzięki SST – nowy raport wskazuje przewagę Wielkiej Brytanii w wyścigu technologicznym

Źródło: Enel X