Czy zabraknie nam prądu? Rynek mocy przywołany do porządku

Na czym polega przywołanie na rynku mocy?

Przywołanie na rynku mocy to mechanizm stosowany przez operatora systemu elektroenergetycznego – Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) – w celu zapewnienia stabilności dostaw energii w momentach, gdy zapotrzebowanie na prąd może przekroczyć dostępne moce wytwórcze. Mówiąc prościej, to sposób, by zagwarantować odpowiednią ilość prądu w sytuacji dużego obciążenia sieci. To jedno ze skuteczniejszych rozwiązań chroniących przed blackoutem.

Kiedy PSE ogłasza okres przywołania, przedsiębiorstwa energetyczne oraz niektóre duże firmy przemysłowe, które wcześniej zgodziły się na udział w rynku mocy, muszą dostarczyć dodatkową energię lub zmniejszyć swoje zapotrzebowanie na prąd. Tego dnia, 6 listopada, między 16:00 a 19:00, zobowiązane jednostki mają pozostawać w gotowości, by w razie potrzeby wesprzeć sieć. W zamian otrzymują wynagrodzenie za gotowość i możliwość szybkiego reagowania na wezwanie operatora.

Dlaczego PSE sięga po przywołanie na rynku mocy?

Operator ogłasza przywołanie w sytuacji, gdy istnieje ryzyko, iż dostępna moc może nie wystarczyć na pokrycie zapotrzebowania. W przypadku 6 listopada 2024 r. PSE wskazało na kilka powodów:

• przewidywany wysoki popyt na energię,
• niski poziom produkcji z elektrowni wiatrowych,
• ograniczoną dostępność mocy z jednostek konwencjonalnych, takich jak elektrownie węglowe i gazowe.

W jaki sposób przywołanie zabezpiecza stabilność systemu energetycznego?

Przywołanie jest jednym z narzędzi, które pozwalają PSE zapanować nad siecią i zagwarantować dostawy energii. To rozwiązanie służy zabezpieczeniu krajowego systemu energetycznego przed skutkami nagłych spadków produkcji lub nieoczekiwanych wzrostów zużycia. Oprócz przywołania PSE stosuje również inne środki, jak np. przesunięcie zaplanowanych remontów elektrowni, zwiększenie mocy generowanej w działających jednostkach oraz włączenie elektrowni szczytowo-pompowych, które pozwalają magazynować energię.

Warto jednak pamiętać, iż przywołanie różni się od tzw. stopni zasilania. Stopnie zasilania, czyli ograniczenia w dostępie do prądu, to ostateczność stosowana jedynie wtedy, gdy wszystkie inne możliwości zawodzą. jeżeli do tego dojdzie, największe ograniczenia obejmują wyłącznie odbiorców przemysłowych o dużym poborze energii (powyżej 300 kW), podczas gdy gospodarstwa domowe są wyłączone z tego mechanizmu.

Jak przywołanie wpływa na gospodarstwa domowe?

Ogłoszenie okresów przywołania na rynku mocy nie wiąże się z żadnymi utrudnieniami dla gospodarstw domowych. Prywatni odbiorcy prądu nie muszą martwić się o przerwy w dostawie energii, ponieważ obowiązki wynikające z przywołania obejmują jedynie te podmioty, które są objęte umowami mocowymi. Dlatego przeciętny odbiorca nie odczuje żadnej różnicy w dostawach prądu.

Jednak każdy z nas może przyczynić się do stabilności systemu, unikając energochłonnych czynności w godzinach szczytu, zwłaszcza w okresach, gdy zapotrzebowanie jest wyjątkowo wysokie. Korzystanie z dużych urządzeń w godzinach wieczornych lub nocnych, np. po 21:00, odciąża sieć i zmniejsza ryzyko przeciążeń.