Analiza IEA: Rekordowy rok dla baterii EV – globalny popyt przekroczył 1 TWh

Rosnące zapotrzebowanie na baterie i przełomowy spadek cen

Rok 2024 przyniósł wzrost sprzedaży samochodów elektrycznych o 25%, co oznacza, iż na drogi trafiło 17 milionów nowych pojazdów EV. Tak duży popyt przełożył się na rekordowe zapotrzebowanie na baterie, które po raz pierwszy w historii przekroczyło 1 TWh rocznie.

Jednocześnie ceny magazynów energii i baterii osiągnęły przełomowy poziom – średnia cena pakietu bateryjnego dla auta elektrycznego spadła poniżej 100 USD/kWh. Przekroczenie tej bariery uznawane jest za najważniejsze dla konkurowania pojazdów elektrycznych z modelami spalinowymi pod względem kosztów.

Główne czynniki wpływające na spadek cen baterii to:

• Spadek cen surowców – ceny litu zmniejszyły się o ponad 85% od rekordowych poziomów z 2022 roku.
• Wzrost mocy produkcyjnych – globalne zdolności wytwórcze baterii osiągnęły 3 TWh w 2024 roku, a w ciągu pięciu lat mogą się potroić.
• Standaryzacja i konsolidacja branży – rynki, które wcześniej były małe i rozdrobnione, stają się globalne i zdominowane przez największych graczy.

Chiny liderem, ale rynek czeka konsolidacja

Chiny pozostają absolutnym liderem w produkcji baterii – odpowiadają za ponad 75% światowej podaży. Dodatkowo, w 2024 roku ceny baterii w Chinach spadły tam o 30% – szybciej niż w Europie i Ameryce Północnej.

Źródło: iea.org

Przewaga Chin na rynku wynika z kilku czynników:

1. Ogromne doświadczenie produkcyjne – ponad 70% wszystkich baterii EV w historii zostało wyprodukowanych w Chinach. Firmy takie jak CATL i BYD wykorzystują efekt skali, co przekłada się na niższe koszty.
2. Kontrola całego łańcucha dostaw – chińskie firmy odpowiadają nie tylko za produkcję baterii, ale również za wydobycie surowców, ich przetwarzanie i produkcję komponentów.
3. Popularność tańszych baterii LFP – litowo-żelazowo-fosforanowe (LFP) baterie są o około 30% tańsze od standardowych ogniw NMC (niklowo-manganowo-kobaltowych). Jeszcze pięć lat temu uważano je za mało wydajne, ale dziś stanowią niemal połowę światowego rynku EV.
4. Wewnętrzna konkurencja – w Chinach działa prawie 100 producentów baterii, co zmusza ich do obniżania cen i minimalizowania marż. Przykładowo w 2024 roku, wojna cenowa miedzy CATL i BYD przełożyła się na spadek o 50% cen baterii.

Udział sprzedaży pojazdów elektrycznych według chemii akumulatorów w wybranych regionach, 2022-2024. Źródło: iea.org

Mimo to, rynek czeka konsolidacja. Wielu mniejszych producentów może zniknąć, a najwięksi gracze umocnią swoją pozycję, co może spowolnić dalsze spadki cen.

Europa i USA w walce o konkurencyjność

W przeciwieństwie do Chin, europejski sektor baterii walczy z poważnymi wyzwaniami. Koszty produkcji są tam o 50% wyższe niż w Chinach, a ekosystem dostawców wciąż się rozwija. Przykładem są trudności firmy Northvolt, która musiała sprzedać swoją fabrykę w Gdańsku.

Aby zwiększyć konkurencyjność, Europa stawia na:

• Rozwój produkcji baterii LFP – coraz więcej europejskich firm podejmuje działania w celu zmniejszenia dominacji chińskich akumulatorów LFP.
• Współpracę z chińskimi producentami – przykładem jest projekt Stellantis i CATL, który ma przyspieszyć rozwój tańszych baterii w regionie.
• Zwiększenie krajowego popytu – silny rynek wewnętrzny pozwoli europejskim producentom osiągnąć większą skalę i obniżyć koszty.

Z kolei w USA produkcja baterii od 2022 roku podwoiła się do 200 GWh, a w budowie jest kolejne 700 GWh. Inwestycje są napędzane głównie przez ulgi podatkowe dla producentów.

Nowi gracze na globalnym rynku baterii

Poza Chinami, Europą i USA, rozwój rynku baterii przyspiesza również w innych regionach:

• Korea i Japonia – obie gospodarki mają silnych graczy na rynku NMC i rozwijają inwestycje zagraniczne. Koreańskie firmy odpowiadają za ponad 20% globalnej podaży baterii EV.
• Azja Południowo-Wschodnia i Maroko – te regiony przyciągają miliardowe inwestycje w produkcję komponentów.
• Indonezja – największy światowy dostawca niklu uruchomił pierwsze fabryki ogniw EV i anod grafitowych.
• Maroko – kraj posiada duże rezerwy fosforanów kluczowych dla baterii LFP i przyciągnął inwestycje o wartości ponad 15 mld USD.

Przyszłość rynku baterii – innowacje i dywersyfikacja

Pomimo rosnącej konkurencji, Chiny przez cały czas mają silną pozycję w globalnym łańcuchu, co budzi jednak obawy o bezpieczeństwo dostaw.

W odpowiedzi rządy na całym świecie dążą do dywersyfikacji i budowy krajowych łańcuchów dostaw, co jednak wymaga dużych nakładów finansowych i czasu. najważniejsze strategie to:

• Automatyzacja i cyfryzacja produkcji – zwiększenie wydajności fabryk.
• Międzynarodowa współpraca – kraje rozwijające produkcję baterii powinny ściślej współpracować z rynkami surowcowymi (Australia, Ameryka Południowa, Afryka).
• Innowacje – rozwój nowych technologii, takich jak baterie ze stałym elektrolitem (solid-state), które mogą znacząco zwiększyć wydajność ogniw.