4 godzin temu
Lokalne partnerstwa ds. wody (LPW) powstały, aby usprawniać zarządzanie zasobami wodnymi na obszarach wiejskich. Dziś mają już za sobą pierwsze sukcesy, ale ich funkcjonowanie jest wciąż dalekie od ideału. Podmioty zaangażowane w inicjatywę mają pomysł, jak tę sytuację zmienić. Czy uda im się uzyskać potrzebne wsparcie?
Intensywny rozwój LPW
Pod koniec maja w Warszawie odbyła się konferencja podsumowująca 5 lat działania LPW. Wydarzenie, w którym brał udział Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, stało się okazją do omówienia osiągnięć, ale także licznych potrzeb zgłaszanych przez lokalne partnerstwa ds. wody.
Konferencję zorganizowało Centrum Doradztwa Rolniczego (CDR) w Brwinowie, które od samego początku uczestniczyło w procesie tworzenia LPW. Przypomnijmy, iż lokalne partnerstwa ds. wody to struktury ułatwiające współpracę w zakresie zarządzania zasobami wody w rolnictwie i na obszarach wiejskich. Partnerami są osoby oraz podmioty zaangażowane w gospodarkę wodną w ramach danego powiatu, m.in. rolnicy, samorządy oraz spółki wodne.
Rozwój LPW w Polsce odbywał się przy wsparciu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW), Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) oraz Wód Polskich, a głównym koordynatorem projektu było CDR. Pierwszych 18 pilotażowych partnerstw zawiązano w 2020 r., a w tej chwili na terenie całego kraju jest ich już 261.
Co udało się osiągnąć?
Na konferencji zorganizowanej przez CDR przedstawiciele lokalnych partnerstw ds. wody mieli okazję zaprezentować swoje doświadczenia oraz wskazać napotkane trudności. Za największy sukces inicjatywy uznano poszerzenie wiedzy rolników i samorządów w zakresie gospodarki wodnej, zwłaszcza w kontekście nasilającego się zjawiska suszy hydrologicznej i rolniczej.
Na obszarze całego kraju LPW wypracowały łącznie 265 strategicznych planów zarządzania wodą na poziomie powiatów, korzystając również ze wsparcia instytucji naukowych. Do ważnych osiągnięć zaliczono przeprowadzenie badań dotyczących wpływu zmiany klimatu na warunki pogodowe w zlewni Wisły i Odry do 2050 r. wraz z prognozą dostępności wody.
Dzięki aktywnemu zaangażowaniu LPW w wielu powiatach udało się poprawić zdolność retencyjną oraz usprawnić gospodarkę wodną w sektorze rolnym. Tego typu działania mają istotne znaczenie dla zwiększenia odporności obszarów wiejskich na skutki zmiany klimatu.
Lokalne partnerstwa ds. wody potrzebują wsparcia prawnego i finansowego
W ramach dyskusji, która wywiązała się między uczestnikami konferencji, poruszono podstawowe problemy stojące na przeszkodzie dalszemu rozwojowi LPW. Według wojewódzkich koordynatorów spotkania partnerskie cieszą się coraz mniejszym zainteresowaniem. Jako główną przyczynę takiego stanu rzeczy wskazano brak stosownych uregulowań prawnych, który pociąga za sobą ograniczone możliwości pozyskania funduszy na funkcjonowanie partnerstw.
Tworzenie LPW nie podlega żadnym formalnym procedurom, co utrudnia budowanie operacyjnej struktury na poziomie powiatów. Wiele samorządów i instytucji na szczeblu wojewódzkim nie wykazuje chęci głębszego zaangażowania, a brak funduszy dodatkowo komplikuje organizację pracy. Za problem uznano również niedostateczny poziom przepływu informacji i danych hydrologicznych, które przecież są podstawą racjonalnej gospodarki wodnej.
Zdaniem uczestników konferencji aktualnym priorytetem jest stworzenie formalnego, scentralizowanego systemu, odzwierciedlonego w ustawie Prawo wodne, który utrwaliłby zawiązane już partnerstwa i wspomógł tworzenie kolejnych. Takie rozwiązanie mogłoby usprawnić wymianę dobrych praktyk na poziomie ponadregionalnym i umożliwiłoby wdrożenie konkretnych działań w terenie.
Brak wsparcia na szczeblu krajowym nie tylko zahamuje proces tworzenia kolejnych LPW, ale może doprowadzić do wzrostu zniechęcenia wśród rolników. Podważy to poparcie dla idei samorządności wodnej i może stać się początkiem końca lokalnych partnerstw ds. wody. Według przedstawicieli CDR byłaby to ogromna strata oraz wyraźne utrudnienie w realizacji celu, jakim jest sprawiedliwy system podziału zasobów wodnych na obszarach wiejskich.
